भारत-पाकिस्तान एशिया कप २०२५: पहलगाम हमलाले क्रिकेटमा तनाव, बहिष्कारको मागले BCCI दबाबमा

आज दुबई अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट स्टेडियममा एशिया कप २०२५ को समूह 'ए' को छैटौं खेलमा भारत र पाकिस्तानबीच आमनेसामने हुने क्रिकेट प्रतियोगिता हुने भएको छ। यो खेल दिउँसो ६:३० बजे (स्थानीय समय) सुरु हुनेछ, जसलाई  नेपाल समयअनुसार राति ८:१५ बजे हेर्न सकिनेछ। तर, यो उच्च प्रतीक्षित खेललाई घेरिएका राजनीतिक विवाद र बहिष्कारको आवाजले गर्दा यो सामान्य क्रिकेटभन्दा धेरै बढी जटिल बनेको छ। अप्रिलमा भएको पहलगाम आतंकवादी हमलापछि भारतले सञ्चालन गरेको 'अपरेशन सिन्दूर' को सन्दर्भमा धेरैले यो खेल बहिष्कार गर्नुपर्ने माग गरेका छन्।

 खेलको पूर्वावलोकन र टिमहरूको तयारी

एशिया कप २०२५ को यो खेल दुवै टिमका लागि महत्वपूर्ण छ। भारतले पहिलो खेलमा आयोजक युएईलाई ९ विकेटले हराएको थियो भने पाकिस्तानले हङकङ चाइनालाई ९३ रनले पराजित गरेको थियो। यो जितले दुवै टिमलाई सुपर फोरमा पुग्न बलियो आधार दिएको छ। भारतको कप्तानी सूर्यकुमार यादवले गर्दैछन्, जसमा शुभमन गिल उपकप्तान छन्। टिममा अभिषेक शर्मा, तिलक वर्मा, सञ्जु, शिवम दुबे, हार्दिक पाण्ड्या, अक्षर पटेल, कुलदीप यादव, जसप्रित बुमराह र वरुण चक्रवर्ती जस्ता खेलाडीहरू छन्। यो नयाँ पुस्ताको टिम हो, जसमा रोहित शर्मा र विराट कोहली जस्ता दिग्गजहरूको अनुपस्थिति छ।

पाकिस्तानको कप्तानी सलमान आgha ले गर्दैछन्। टिममा साइम अयुब, साहिबजादा फरहान, मोहम्मद हारिस, फखर जमान, हसन नवाज, मोहम्मद नवाज, फहीम अशरफ, शाहीन अफ्रिदी, अबरार अहमद, हसन अली, हारिस रऔफ जस्ता खेलाडीहरू छन्। पाकिस्तानले यो वर्ष ट्रिनेशनल टी२० सिरिज जितेको थियो, जसले उनीहरूको आत्मविश्वास बढाएको छ।

यो खेल दुबईको सुस्त पिचमा खेलिनेछ, जसले स्पिनरहरूलाई फाइदा दिन सक्छ। भारतले जसप्रित बुमराहलाई मुख्य फास्ट बोलरको रूपमा राखेको छ भने पाकिस्तानले शाहीन अफ्रिदीको अगुवाइमा बलियो बोलिङ आक्रमण छ। टी२० फर्म्याटमा भारतले पाकिस्तानमाथि ९-३ ले अगाडि छ, तर पाकिस्तानले २०२२ को एशिया कपमा भारतलाई हराएको थियो। यो खेलले दुवै टिमको नयाँ पुस्तालाई परीक्षा दिनेछ।

भारतमा यो खेल सोनी स्पोर्ट्स नेटवर्क र सोनीलिभ एपमार्फत प्रसारण हुनेछ। अमेरिकामा विलोज टीभी र बेलायतमा स्काई स्पोर्ट्समा हेर्न सकिनेछ। तर, टिकट बिक्री कमजोर भएको छ – प्रिमियम सिटहरूको मूल्य २.५ लाख रुपैयाँसम्म पुगे पनि धेरै सिटहरू बिक्री नभएका छन्।

राजनीतिक विवाद र पहलगाम हमलाको सन्दर्भ

यो खेलको पृष्ठभूमिमा अप्रिल २२ मा भएको पहलगाम आतंकवादी हमला छ, जसमा २६ भारतीयहरू मारिएका थिए। यसपछि भारतले 'अपरेशन सिन्दूर' सञ्चालन गरेको थियो, जसमा पाकिस्तान र पाकिस्तान-अधिकृत कश्मीरका आतंकवादी अखडाहरूमा हमला गरिएको थियो। यस घटनापछि दुई देशबीच चार दिनको तनावपूर्ण अवस्था बनेको थियो। भारतीय सरकारले द्विपक्षीय क्रिकेट खेल्न नदिने भने पनि बहुपक्षीय प्रतियोगिताहरूमा भाग लिन दिने नीति अपनाएको छ। तर, यसलाई लिएर राजनीतिक विवाद चर्किएको छ।

बीसीसीआईका सचिव देवजित साइकियाले भनेका छन्, "यो बहुपक्षीय प्रतियोगिता हो, जस्तै ओलम्पिक वा फिफा। यसलाई बहिष्कार गर्दा भारतको भविष्यका अन्तर्राष्ट्रिय आयोजनाहरूमा नकारात्मक प्रभाव पर्छ।" तर, यो बयानले विरोधलाई थप बढाएको छ। विपक्षी दलहरू – जस्तै काँग्रेस, आम आदमी पार्टी (आप) र शिवसेना-यूबीटी – ले सरकारको आलोचना गरेका छन्। आपका नेता सौरभ भारद्वाजले भनेका छन्, "पाकिस्तानी खेलाडीहरूले हाम्रा विधवाहरूलाई अपमान गरे, तर हामी उनीहरूसँग खेल्न गइरहेका छौं। यो खेल बहिष्कार गर्नुपर्छ।" दिल्ली र महाराष्ट्रमा विरोध प्रदर्शनहरू भएका छन्, जसमा पाकिस्तानी झण्डा र टी-शर्टहरू जलाइएका थिए।

शिवसेना-यूबीटीका प्रमुख उद्धव ठाकरेले यो खेललाई "भारतीय सैनिकहरूको अपमान" भनेका छन्। सुप्रिम कोर्टमा पनि यो खेल रद्द गर्ने याचिका दायर भएको थियो, तर तत्काल सुनुवाइ अस्वीकृत भएको थियो। पूर्व क्रिकेटर मनोज तिवारीले पनि बहिष्कारको अपील गरेका छन्।

 प्रशंसकहरू र जनताको  प्रतिक्रिया

प्रशंसकहरूबीच यो खेललाई लिएर द्विविधा छ। सामाजिक सञ्जालमा #BoycottIndVsPak ह्यासट्याग ट्रेन्डिङ छ। धेरैले टिभी नहेर्ने, स्टेडियम नजाने र स्पोन्सर उत्पादनहरू बहिष्कार गर्ने अपील गरेका छन्। अभिनेता सतीश शाहले ट्वीटरमा लेखेका छन्, "हरेक देशभक्त भारतीयलाई यो खेल बहिष्कार गर्न आग्रह गर्दछु। मैले टिमप्रतिको सम्मान गुमाएको छु।" पूर्व कप्तान सुनिल गावस्करले भनेका छन्, "खेलाडीहरूले सरकार र बीसीसीआईको निर्देशन मात्र पालन गर्दैछन्। यो राजनीतिक निर्णय हो।"

एक्स (ट्विटर) मा धेरै पोस्टहरूमा पहलगामका पीडित परिवारहरूको सन्दर्भ दिइएको छ। एउटा पोस्टमा लेखिएको छ, "हाम्रा २६ भारतीयहरूको जानको मूल्य पैसाबाट बढी छैन?" अर्कोमा, "क्रिकेट खेल्दा सैनिकहरूको बलिदान बिर्सने?" भनेर प्रश्न गरिएको छ। केही फ्रेन्चाइजहरू – जस्तै आईपीएलको पन्जाब किंग्स र पीएसएलको कराची किंग्स – ले पनि सोसल मिडियामा अप्रत्यक्ष बहिष्कार देखाएका छन्।

तर, केही प्रशंसकहरूले भने यो खेल हेर्ने योजना बनाएका छन्। एउटा सर्वेक्षणमा ४८% ले बहिष्कार गर्ने भनेका छन् भने ३२% ले हेर्ने बताएका छन्। विज्ञापनदाताहरूको दर १५-२०% ले घटेको छ, जसले बहिष्कारको प्रभाव देखाउँछ। पूर्व सैनिक र राजनीतिक कार्यकर्ताहरूले पनि "राष्ट्रिय सुरक्षाभन्दा खेल महत्वपूर्ण छैन" भनेर आवाज उठाएका छन्।

 बीसीसीआई र खेलाडीहरूको प्रतिक्रिया

बीसीसीआईले 'अदृश्य बहिष्कार' अपनाएको छ। उनीहरूले प्रेस सम्मेलनहरूमा यो विषयलाई टार्न खोजेका छन्। कप्तान सूर्यकुमार यादवले भनेका छन्, "हामी क्रिकेटमा मात्र केन्द्रित छौं।" तर, रिपोर्टहरूका अनुसार युवा खेलाडीहरू सोसल मिडियाको नकारात्मक टिप्पणीबाट विचलित छन्। हेड कोच गौतम गम्भीरले टिमलाई प्रेरित गर्न बैठक गरेका थिए।

यो विवादले क्रिकेटलाई राजनीतिसँग जोडेको छ। इतिहासमा पनि यस्ता बहिष्कारहरू भएका छन् – जस्तै १९८६ मा भारतले श्रीलंकाको गृहयुद्धका कारण बहिष्कार गरेको थियो वा १९९३ मा भारत-पाक तनावले एशिया कप रद्द भएको थियो। तर, बीसीसीआईले यो बहुपक्षीय भएकोले नरद्द गर्न सकिने छैन भनेको छ।

 खेलभन्दा ठूलो राष्ट्रिय भावना?

आजको यो खेलले भारत-पाकिस्तानको पुरानो प्रतिद्वन्द्वितालाई नयाँ पुस्तामा हस्तान्तरण गर्न सक्छ, तर पहलगामको घाउ अझै ताजा छ। बहिष्कारको आवाजले यो खेलको व्यावसायिक महत्वलाई चुनौती दिएको छ। यदि प्रशंसकहरूले बहिष्कार गरे भने, यो बीसीसीआई र सरकारका लागि ठूलो सन्देश हुन सक्छ। तर, यदि खेल भयो भने, यो क्रिकेटको उत्साह र राजनीतिक तनावबीचको द्वन्द्वको प्रतीक बन्नेछ। राष्ट्रिय एकताको लागि, धेरैले यो खेललाई 'खेलभन्दा ठूलो' मुद्दा ठानेका छन्।

(यो समाचार विभिन्न स्रोतहरूबाट सङ्कलित तथ्यहरूमा आधारित छ)