युक्रेन युद्धले विश्वव्यापी उड्डयन क्षेत्रमा गम्भीर प्रभाव

रूस र युक्रेनबीच सन् २०२२ को फेब्रुअरीमा सुरु भएको युद्धले विश्वव्यापी उड्डयन क्षेत्रमा गहिरो प्रभाव पारेको छ। हवाई क्षेत्र बन्द, अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिबन्धहरू, नेभिगेसन अवरोधहरू, र आपूर्ति शृङ्खलामा देखिएको समस्याले उड्डयन उद्योगलाई ठूलो चुनौती थपिएको छ। यी प्रभावहरूले उडान लागत, सुरक्षा, र अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्यमा दीर्घकालीन असर पारिरहेको छ।

युक्रेनको हवाई क्षेत्र सन् २०२२ को फेब्रुअरीदेखि रूसको आक्रमणका कारण नागरिक उड्डयनका लागि पूर्ण रूपमा बन्द छ। रूस र युक्रेन दुवैले आफ्नो हवाई क्षेत्रमा उडान प्रतिबन्धहरू लागू गरेका छन्। यसले युरोप र एसियाबीचका प्रमुख उडान मार्गहरूलाई प्रभावित गरेको छ। एयरलाइन्सहरूले लामो वैकल्पिक मार्गहरू प्रयोग गर्न बाध्य भएका छन्, जसले इन्धन खपत र उडान समयमा उल्लेखनीय वृद्धि भएको छ। उदाहरणका लागि, युरोपबाट पूर्वी एसियातर्फको उडानहरू अब मध्य एसिया वा अन्य क्षेत्र हुँदै लामो दूरी तय गर्नुपर्छ, जसले यात्रुहरूलाई समय र खर्चको बोझ थपिएको छ।युक्रेन आक्रमणपछि युरोपेली संघ, संयुक्त राज्य अमेरिका, क्यानडा, र अन्य पश्चिमी देशहरूले रूसी एयरलाइन्समाथि प्रतिबन्ध लगाएका छन्। यी देशहरूले आफ्नो हवाई क्षेत्र रूसी विमानहरूका लागि बन्द गरेका छन्। जवाफमा, रूसले पनि ती देशका एयरलाइन्सलाई आफ्नो विशाल हवाई क्षेत्र प्रयोग गर्न प्रतिबन्ध लगाएको छ। यो प्रतिबन्धले विशेष गरी युरोप-एसिया उडानहरूलाई प्रभावित गरेको छ, किनकि रूसको हवाई क्षेत्र पहिले यस्ता उडानहरूको प्रमुख मार्ग थियो। फलस्वरूप, एयरलाइन्सहरूले लामो मार्ग अपनाउनुपर्दा इन्धन लागत र टिकट मूल्यमा वृद्धि भएको छ।रूसमाथि ग्लोबल नेभिगेसन स्याटेलाइट सिस्टम (GNSS) र ग्लोबल पोजिसनिङ सिस्टम (GPS) मा अवरोध सिर्जना गरेको आरोप लागेको छ। यी अवरोधहरूले विशेष गरी युक्रेन र रूस नजिकका क्षेत्रमा उडान गर्ने विमानहरूको नेभिगेसन प्रणालीमा असर पारेको छ। यस्ता अवरोधहरूले उड्डयन सुरक्षालाई जोखिममा पारेको छ, किनकि सही नेभिगेसन बिना विमानहरूको सञ्चालनमा कठिनाइ उत्पन्न हुन्छ। युक्रेन नजिकका क्षेत्रमा उडान गर्ने एयरलाइन्सहरूले थप सतर्कता अपनाउनुपरेको छ।युद्धले उड्डयन उद्योगमा ठूलो आर्थिक प्रभाव पारेको छ। वैकल्पिक मार्गहरूका कारण इन्धन खपत बढ्दा उडान लागतमा वृद्धि भएको छ, जसको प्रत्यक्ष असर टिकट मूल्यमा देखिएको छ। रूसी एयरलाइन्सहरूले पश्चिमी देशहरूबाट विमान लिज र मर्मत सेवाहरूमा प्रतिबन्धको सामना गर्नुपरेको छ। यसले रूसको उड्डयन उद्योगलाई सञ्चालनमा कठिनाइ उत्पन्न गरेको छ। युक्रेनका विमान कम्पनीहरूले पनि युद्धका कारण ठूलो नोक्सानी बेहोरेका छन्, जसमा विमानहरूको क्षति र उडान सञ्चालनको पूर्ण अवरोध समावेश छ।सन् २०२५ सेप्टेम्बर २७ मा, रूसले अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन संगठन (आईसीएओ) को शासकीय परिषदमा सिट पुन: प्राप्त गर्न असफल भयो। युक्रेन आक्रमण र अन्तर्राष्ट्रिय उड्डयन मापदण्ड उल्लंघनको आरोपका कारण रूसले ९३ मध्ये ८७ मत मात्र प्राप्त गर्‍यो, जुन परिषदमा रहन अपर्याप्त थियो। यो घटनाले रूसको अन्तर्राष्ट्रिय उड्डयन समुदायमा प्रभाव र विश्वसनीयतामा कमी आएको संकेत गर्छ।युद्ध क्षेत्रमा उडान गर्नु अत्यन्त जोखिमपूर्ण भएको छ। मिसाइल आक्रमण, सैन्य गतिविधि, र हवाई रक्षा प्रणालीहरूले नागरिक उड्डयनका लागि खतराहरू बढाएका छन्। युक्रेन र यसका छिमेकी क्षेत्रहरूमा नो-फ्लाई जोनहरू लागू गरिएको छ, जसले एयरलाइन्सहरूलाई थप जटिलता थपेको छ। यी क्षेत्रहरूमा उडान सञ्चालन गर्दा उच्च सतर्कता र वैकल्पिक योजना आवश्यक छ।युद्धले उड्डयन उपकरण र पार्टपुर्जाहरूको आपूर्ति शृङ्खलामा पनि असर पारेको छ। रूस र युक्रेन दुवै विमान निर्माणमा प्रयोग हुने महत्वपूर्ण कच्चा पदार्थ, जस्तै टाइटेनियम, का स्रोत हुन्। यी सामग्रीहरूको आपूर्तिमा आएको अवरोधले विश्वव्यापी विमान निर्माण उद्योगमा प्रभाव पारेको छ। बोइङ र एयरबसजस्ता कम्पनीहरूले वैकल्पिक आपूर्तिकर्ताहरू खोज्नुपरेको छ, जसले लागत र उत्पादन समयलाई प्रभावित गरेको छ।

युक्रेन युद्धले विश्वव्यापी उड्डयन उद्योगमा दीर्घकालीन चुनौतीहरू सिर्जना गरेको छ। बढ्दो लागत, सुरक्षा चिन्ता, र अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्यमा आएको कमीले एयरलाइन्सहरूको सञ्चालन र यात्रुहरूलाई प्रभावित पारिरहेको छ। विशेषज्ञहरूका अनुसार, युद्धको प्रभाव कम गर्न वैकल्पिक मार्गहरूको व्यवस्थापन, नयाँ प्रविधिको विकास, र आपूर्ति शृङ्खलाको विविधीकरण आवश्यक छ।युक्रेन युद्धले उड्डयन उद्योगमा पारेको प्रभावले विश्वव्यापी यातायात र अर्थतन्त्रमा ठूलो असर पारेको छ। यो संकटको समाधान नभएसम्म उड्डयन क्षेत्रले यी चुनौतीहरूको सामना गर्नुपर्ने देखिन्छ।