अहंकारको सूर्यास्त, आशाको प्रभात

नेपालको इतिहासमा धेरै आन्दोलनहरू कोरिएका छन्—कुनैले राजतन्त्र उखेले, कुनैले प्रजातन्त्रको ज्योति बाल्यो, कुनैले सामाजिक न्यायका लागि रगत बगायो। तर २०२५ को जेन जी आन्दोलनले देशको राजनीतिक आकाश हल्लाइदियो। यो युवा पुस्ताको क्रोध र विद्रोहको स्वर थियो, जसले वर्षौंदेखिको भ्रष्टाचार, अन्याय र असमानताविरुद्ध आगो बाल्यो। सडकमा बारिकेड उभिए, सरकारी भवनमा तोडफोड भयो, र अन्ततः सिंहदरबार आगोको लप्कामा खरानी भयो। यो जलनलाई केवल उन्माद वा दुर्घटना भन्नु गलत हुन्छ। सिंहदरबार आफ्नै अहंकार, भ्रष्टाचार र जनताप्रतिको उदासीनताले जलेको हो। यो केवल भौतिक विनाश थिएन, बरु वर्षौंदेखि सञ्चित कुसंस्कार, अन्याय र विभेदको पराकाष्ठा थियो।

सिंहदरबार : शक्तिको किल्ला, जनताबाट टाढा

सिंहदरबारलाई नेपालको प्रशासनिक हृदय मानिन्छ, तर यो हृदय कति कठोर थियो! राणाकालमा चन्द्र शमशेरले बनाएको यो महल विलासिताको प्रतीक थियो—उच्च पर्खालले घेरिएको, आलिशान कोठाहरूले सजिएको। पछि यो राजतन्त्रको केन्द्र बन्यो, र गणतन्त्रमा प्रशासनिक अड्डा। तर गणतन्त्रमा पनि यो जनताबाट टाढा रह्यो, शासकहरूलाई सुरक्षित राख्ने अभेद्य किल्ला बनिरह्यो। जनताले सोचे—यो हाम्रो करबाट बनेको हो, हाम्रा सपनाहरू साकार पार्ने हो। तर वास्तविकता उल्टो थियो। सिंहदरबारभित्र बेथितिहरूले जनताको आशालाई दिनहुँ जलाउँथ्यो।

भ्रष्टाचार र उदासीनताको जड

सिंहदरबार भ्रष्टाचारको अखडा बनेको थियो। जनताको कर विकासका लागि होइन, मन्त्री र कर्मचारीको विलासितामा खर्च हुन्थ्यो। महामारीमा औषधि खरिद घोटाला भयो—जनता अस्पतालमा छटपटाउँदा, बच्चाहरू औषधिविहीन मर्दा, अधिकारीहरू कमिसनको खेलमा मस्त थिए। विदेश भ्रमण, महँगा गाडी, आलिशान पार्टीहरू—यी सब सिंहदरबारभित्रका नाङ्गा नाच थिए, जसले जनताको पीडालाई उपहास गर्थे।त्यस्तै, सिंहदरबारको उदासीनताले जनताको करुण पुकारलाई बेवास्ता गर्‍यो। किसानहरू मल नपाएर रोइरहे, युवाहरू रोजगारी नपाएर विदेश पलायन भए, महिलाहरू हिंसा र शोषणको शिकार भए। तर सिंहदरबारमा केवल सत्ता परिवर्तनका षड्यन्त्र चल्थे। यो भवनले जनप्रतिनिधिहरूलाई जनताबाट अलग गर्‍यो, जसरी पर्खालले योद्धालाई शत्रुबाट जोगाउँछ। यही उदासीनताले जनतामा तुस सञ्चित गर्‍यो, जसले जेन जी आन्दोलनको आँधी निम्त्यायो।

जेन जी आन्दोलन : जनताको प्रतिशोध

जेन जी आन्दोलन सोशल मिडियाका ह्यासट्यागबाट सुरु भयो, तर चाँडै राष्ट्रव्यापी बन्यो। युवाहरूले पारदर्शिता, जवाफदेहीता र समानता मागे। उनीहरूले देखे—शिक्षा मन्त्रालयमा पाठ्यपुस्तक घोटाला, ऊर्जा मन्त्रालयमा जलविद्युत् ठेक्का घोटाला, पर्यटन मन्त्रालयमा होटेल लाइसेन्स घोटाला। यी घोटालाहरूले किसान, विद्यार्थी र मजदुरको जीवन तहसनहस बनायो। सिंहदरबारले यी पीडालाई बेवास्ता गर्‍यो, र यही बेवास्ताले आगोको रूप लियो।आन्दोलन चर्किंदै जाँदा सिंहदरबार घेरियो। "सिंहदरबार जलाऊ, भ्रष्टाचार हटाऊ!" भन्ने नारा गुञ्जियो। यो जलन नियोजित थिएन, तर सञ्चित रिसको विस्फोट थियो। धुवाँमा केवल काठ र फर्निचर जलेन, वर्षौंदेखिको भ्रष्टाचार र अन्यायको कालो कथा पनि खरानी भयो। यो जलनले जनताको गुमेको विश्वास पुनर्निर्माणको अवसर दियो, तर यसले ऐतिहासिक दस्तावेज र कर्मचारीको जीवन जोखिममा पनि पार्‍यो। यो दुखद थियो, तर सिंहदरबारको अहंकारले यो आगो निम्त्याएको हो।

नयाँ सिंहदरबारको सपना

सिंहदरबारको जलन केवल भवनको अन्त्य होइन, पुरानो शासकीय सोचको अन्त्य हो। यो जनताको प्रतिशोध थियो—मन्त्रीहरूको विलासिता, कर्मचारीहरूको घूसखोरी र राजनीतिज्ञहरूको झूटा वाचाहरूविरुद्ध। अब प्रश्न छ—सिंहदरबार कसरी पुनर्निर्माण गर्ने? यो अवसर हो, नयाँ सिंहदरबार बनाउने—पारदर्शी, जनमुखी, पहुँचयोग्य। पर्खालहरू भत्काएर जनतालाई भित्र बोलाउने, भ्रष्टाचारलाई जडबाट उखेल्ने।जेन जी आन्दोलनले सिकायो—शक्ति शासकमा होइन, जनतामा हुन्छ। सिंहदरबारको खरानीबाट नयाँ नेपाल उठोस्, जहाँ सिंहदरबार जनताको लागि हो, अहंकारको लागि होइन। यो जलन इतिहासको अन्त्य होइन, नयाँ वर्तमानको सुरुवात हो।