दोस्रो विश्वयुद्धको ८०औँ वार्षिकोत्सव मनाउन आयोजित विशाल सैन्य परेडमा चीनका राष्ट्रपति शी जिनपिङ, रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन र उत्तर कोरियाका नेता किम जोङ उन सँगै देखापरे। यसलाई पश्चिम र उसका सहयोगी राष्ट्रहरूलाई सीधै चुनौती दिइएको सन्देशको रूपमा हेरिएको छ।
यो हालैका वर्षहरूमा भएको सबैभन्दा ठूलो परेड थियो, जसमा नयाँ र आधुनिक हतियारहरू प्रदर्शन गरियो, जसमध्ये धेरैजसो पहिलो पटक सार्वजनिक गरिएका थिए। यसमा नयाँ पुस्ताका हाइपरसोनिक मिसाइल, पानीभित्र चल्ने ड्रोन, र परमाणु हतियार बोक्ने अन्तर-महादेशीय ब्यालिस्टिक मिसाइल समावेश थिए, जसले चीनको सैन्य प्रविधिमा द्रुत प्रगतिलाई सङ्केत गर्दछ। नयाँ सैन्य एकाइहरू, जस्तै साइबरसुरक्षा रक्षा एकाइ र सूचना समर्थन बल पनि पहिलो पटक देखाइयो।
यो घटनाको प्रतीकात्मक महत्त्व अन्तर्राष्ट्रिय पर्यवेक्षकहरूबाट लुक्न सकेन। तीन अधिनायकवादी नेताहरू एकसाथ देखिएको यो दुर्लभ दृश्यले चीन आफ्ना साझेदारहरूसँग, जसलाई अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा बहिष्कृत मानिन्छ, उभिन डराउँदैन भन्ने स्पष्ट सन्देश दियो। आफ्नो उद्घाटन भाषणमा, शीले भने, "चिनियाँ राष्ट्र एक महान् राष्ट्र हो, जसलाई गुन्डाहरूले कहिल्यै डराउँदैनन्," यो संयुक्त राज्य अमेरिकालाई लुकाएर दिइएको तर स्पष्ट सङ्केत थियो। उनले विश्व "शान्ति वा युद्ध, संवाद वा टकराव, र जित-जित वा शून्य-योग" बीचको छनोटमा रहेको पनि चेतावनी दिए।
परेडमा आएका पाहुनाहरूको सूचीले भूराजनीतिक गतिशीलतालाई उजागर गर्यो। अमेरिका, पश्चिमी युरोप र जापानका नेताहरू अनुपस्थित रहे पनि, यो कार्यक्रममा इरान, बेलारुस र म्यान्मारसहित करिब दुई दर्जन राष्ट्रका अधिकारीहरू उपस्थित थिए। यस भेलालाई केही विश्लेषकहरूले "उथलपुथलको धुरी" भनेर नामाकरण गरेका छन्, जसले अमेरिकाको नेतृत्वमा रहेको विश्व व्यवस्थालाई चुनौती दिने प्रयासमा रहेका राष्ट्रहरूको समूहलाई सङ्केत गर्दछ।
अन्तर्राष्ट्रिय समुदायबाट यसमाथि तत्काल प्रतिक्रिया आयो। अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्नो सामाजिक सञ्जाल ट्रुथ सोसल मा शी, पुटिन र किममाथि "अमेरिकाविरुद्ध षड्यन्त्र गरेको" आरोप लगाए। यसैबीच, ताइवानका राष्ट्रपतिले घुमाउरो पाराले, आफ्नो स्वशासित टापुले "बन्दुकको नालले शान्तिको स्मरण नगर्ने" बताए। यो घटना रुसले युक्रेनमा व्यापक हवाई आक्रमण सुरु गरेको समयमा आएको थियो, जसले मस्कोले समर्थन गरेको चलिरहेको द्वन्द्वको स्पष्ट सम्झना गराउँछ।
यो परेडले चीनको बढ्दो सैन्य शक्ति र बहु-ध्रुवीय विश्वको लागि समर्थन जुटाउने कूटनीतिक प्रभावको शक्तिशाली प्रदर्शनको रूपमा काम गर्दछ। यसले बेइजिङ, मस्को र प्योङयाङबीचको गहिरिँदो सम्बन्धलाई पनि उजागर गर्दछ, जसले पश्चिमसँगको आफ्नो तनावपूर्ण सम्बन्धमा साझा उद्देश्य पाएका छन्।
