काठमाडौंकी नयाँ कुमारी बन्दै आर्यतारा शाक्य, तृष्णालाई आजै बिदाइ

काठमाडौं – काठमाडौंको प्राचीन परम्परा अनुसार जीवित देवीका रूपमा पूजिने कुमारीको आसनमा साढे दुई वर्षीया आर्यतारा शाक्यलाई आज नयाँ कुमारीका रूपमा छनोट गरिएको छ। इटुम्बहालकी आर्यतारालाई मंगलबार दिउँसो १२:०५ बजेदेखि १२:१६ बजेको बीचमा शुभ साइतमा कुमारीको आसन ग्रहण गराइने भएको छ। यसै अवसरमा पुरानो कुमारी तृष्णा शाक्यलाई राजकीय बाजागाजासहित कुमारी घरबाट बिदाइ गरिनेछ।

शाक्य महाबिहार संघको आह्वानमा शहरका १५ बहालहरूबाट सिफारिस भएका नामहरूको सूचीबाट आर्यतारालाई परम्परागत विधिअनुसार छनोट गरिएको संघले जनाएको छ। संघका अनुसार, गुठी संस्थान, निर्णायक मण्डल र पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिको सल्लाहमा यो निर्णय गरिएको हो। कुमारी छनोट प्रक्रियामा शाक्य कुलका योग्य बालिकाहरूको परीक्षण गरी ३२ गुणहरू जाँच गरिन्छ, जसमा शारीरिक सौन्दर्य, चरित्र र तलेजु भवानीको अवतारसँग मेल खाने लक्षणहरू समावेश छन्।आर्यतारा शाक्यका बुबा विजयरत्न शाक्य र आमा सिर्जना शाक्यका छोरी हुन्। उनीहरूको परिवार इटुम्बहालमा बसोबास गर्ने शाक्य समुदायसँग सम्बन्धित छ। कुमारी परम्पराअनुसार, शाक्य वा बज्राचार्य कुलका ३ देखि ५ वर्ष उमेरका बालिकाहरूलाई मात्र योग्य मानिन्छ। आर्यताराले अब कुमारी घरमा बस्नेछिन् र दसैं–तिहारका चाडपर्वहरूमा राजदरबार क्षेत्रमा विशेष पूजा–अर्चना गरिनेछ।पुरानो कुमारी तृष्णा शाक्यलाई आजै हनुमानढोकास्थित कुमारी घरबाट परिवारको घर असनमा फर्काइने छ। तृष्णाले साढे दुई वर्ष कुमारीको रूपमा सेवा गरेको थिइन्। कुमारी अवधि सकिएपछि उनी सामान्य बालिकाको जीवनमा फर्कनेछिन्, जसमा पढाइ र सामाजिक क्रियाकलापहरू सामान्य रूपमा चल्नेछन्। पूर्वकुमारीहरूले आफ्नो अनुभवलाई गर्वका साथ सम्झने गर्छन्।काठमाडौंको कुमारी परम्परा लिच्छवी कालदेखिको हो, जसलाई तलेजु भवानीको जीवित अवतार मानिन्छ। यो परम्पराले नेवारी संस्कृतिको जीवन्तता झल्काउँछ। शाक्य महाबिहार संघका अध्यक्ष विजयरत्न शाक्यले भने, "यो छनोटले परम्पराको निरन्तरता कायम राख्न मद्दत गर्नेछ।"

नयाँ कुमारीको प्रवेशसँगै काठमाडौं उपत्यकामा चाडपर्वको मुहान फेरि एकपटक जीवन्त हुनेछ।