नेकपा मसालका महामन्त्री मोहनविक्रम सिंहको खुला राजनीतिक यात्रा

काठमाडौ।नेपालको कम्युनिस्ट आन्दोलनका एक प्रमुख व्यक्तित्व मोहनविक्रम सिंह, जो नेकपा मसालका महामन्त्री हुन्, लामो समयदेखि भूमिगत र अर्धभूमिगत रूपमा राजनीतिक जीवन व्यतीत गर्दै आएका थिए। उनले पञ्चायती व्यवस्थाको कठोर समयदेखि नै आफ्नो राजनीतिक यात्रालाई गोप्य रूपमा अघि बढाएका थिए। तर, हालै सम्पन्न नेकपा मसालको केन्द्रीय समिति बैठकले उनलाई खुला राजनीतिमा ल्याउने महत्त्वपूर्ण निर्णय गरेको छ। गत १० साउन २०८२ मा भएको यो निर्णयले ९० वर्षीय सिंहको राजनीतिक जीवनमा नयाँ मोड ल्याएको छ। यो लेखमा उनको खुला हुने निर्णय, यसको पृष्ठभूमि, र यसले नेपाली राजनीतिमा पार्न सक्ने प्रभावबारे चर्चा गरिनेछ।

पञ्चायती काल र भूमिगत जीवन

मोहनविक्रम सिंहको राजनीतिक यात्रा पञ्चायती कालमा शुरू भएको थियो, जुन नेपालको इतिहासमा एकदलीय शासनको कठिन समय थियो। यो अवधिमा राजतन्त्रको प्रत्यक्ष नियन्त्रणमा रहेको पञ्चायती व्यवस्थाले कम्युनिस्ट र अन्य प्रजातान्त्रिक शक्तिहरूलाई कठोर दमन गरेको थियो। सिंहविरुद्ध त्यतिबेला वारेन्ट जारी भएकाले उनी पूर्ण रूपमा भूमिगत हुन बाध्य भए। उनले आफ्नो राजनीतिक विचार र संगठनलाई जीवित राख्न गोप्य रूपमा काम गरे। यो समयमा उनले नेकपा मसालको स्थापना र विस्तारमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेले। उनको नेतृत्वमा पार्टीले जनताको अधिकार र सामाजिक न्यायका लागि संघर्षलाई निरन्तरता दियो।

पञ्चायती व्यवस्थाको अन्त्य र बहुदलीय व्यवस्थाको आगमनपछि पनि सिंहले अर्धभूमिगत रूपमा आफ्नो राजनीतिक गतिविधि जारी राखे। बहुदल आएपछि उनको नाममा वारेन्ट नभए पनि पार्टीको नीति र परिस्थितिका कारण उनले पूर्ण रूपमा खुला हुने अवस्था बनाएनन्। नेकपा मसालले विभिन्न समयमा परिस्थिति र आवश्यकताअनुसार उनको भूमिगत वा अर्धभूमिगत अवस्थाबारे निर्णय लिँदै आएको थियो। यो रणनीति पार्टीको संगठनात्मक संरचनालाई सुरक्षित राख्न र प्रभावकारी रूपमा काम गर्नका लागि अपनाइएको थियो।

खुला हुने निर्णय र यसको कारण

नेकपा मसालको हालैको केन्द्रीय समिति बैठकले मोहनविक्रम सिंहलाई खुला गर्ने निर्णय गरेको छ। यो निर्णयको पछाडि देशमा बढ्दो प्रतिगमनको खतरा, राष्ट्रियता र सार्वभौमिकतामा देखिएको संकट, र जनताका बीचमा खुला रूपमा आफ्ना विचार पुर्‍याउने आवश्यकता मुख्य कारणका रूपमा उल्लेख गरिएको छ। पार्टीको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “देशमा बढिरहेको प्रतिगमनको खतरा, राष्ट्रियता र सार्वभौमिकतामा बढ्दै गएको खतरासमेतका कारणले जनताका बिचमा गएर नै सार्वजनिक रूपले आफ्ना विचार लैजानुपर्ने आवश्यकतासमेत माथि ध्यान दिएर अब अर्धभूमिगत अवस्थाको ठाउँमा पार्टीको महामन्त्री सार्वजनिक नै हुनुपर्ने आवश्यकता देखेर पार्टीको केन्द्रीय समितिले त्यही प्रकारको निर्णय गरेको छ।”

यो निर्णयले सिंहको लामो समयदेखिको गोप्य राजनीतिक जीवनलाई खुला मञ्चमा ल्याएको छ। उनको खुला उपस्थितिले नेकपा मसालको विचार र सिद्धान्तलाई जनतामाझ थप प्रभावकारी रूपमा पुर्‍याउने अपेक्षा गरिएको छ। साथै, यो कदमले देशमा बढ्दो राजनीतिक संकट र बाह्य हस्तक्षेपका मुद्दाहरूलाई सम्बोधन गर्न पार्टीको सक्रियता बढाउने विश्वास गरिएको छ।

पार्टीको संगठनात्मक संरचना र नीति

नेकपा मसालले यो निर्णयले पार्टीको संगठनात्मक संरचनामा कुनै परिवर्तन नहुने स्पष्ट पारेको छ। पार्टीको संगठन पहिलेकै जस्तो भूमिगत रहनेछ, र प्रवक्ताहरूलाई खुला राख्ने नीति कायम रहनेछ। यो नीतिले पार्टीको आन्तरिक सुरक्षालाई कायम राख्दै जनतामाझ विचार र सन्देश पुर्‍याउने रणनीतिलाई सन्तुलनमा राख्ने प्रयास गरेको देखिन्छ। मोहनविक्रम सिंहको खुला उपस्थितिले पार्टीको नेतृत्वलाई थप पारदर्शी बनाउने र जनतासँग प्रत्यक्ष संवाद गर्ने अवसर प्रदान गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।

नेपाली राजनीतिमा प्रभाव

मोहनविक्रम सिंहको खुला हुने निर्णयले नेपाली राजनीतिमा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पार्न सक्छ। नेपालको कम्युनिस्ट आन्दोलनमा उनको लामो अनुभव र वैचारिक स्पष्टताले उनलाई एक प्रभावशाली व्यक्तित्व बनाएको छ। उनको खुला उपस्थितिले नेकपा मसाललाई जनतामाझ थप सशक्त रूपमा प्रस्तुत गर्ने अवसर प्रदान गर्नेछ। साथै, देशमा बढ्दो राजनीतिक अस्थिरता, भ्रष्टाचार, र बाह्य हस्तक्षेपका मुद्दाहरूमा उनको विचार र नेतृत्वले नयाँ बहस सिर्जना गर्न सक्छ।

यो निर्णयले युवा पुस्तालाई पनि कम्युनिस्ट आन्दोलनको इतिहास र यसका सिद्धान्तहरूबारे बुझ्ने अवसर प्रदान गर्नेछ। सिंहको अनुभव र दृष्टिकोणले पार्टीको विचारधारालाई थप जीवन्त बनाउन सक्छ। साथै, उनको खुला उपस्थितिले अन्य राजनीतिक दलहरूलाई पनि आफ्नो रणनीति र दृष्टिकोणमा पुनर्विचार गर्न प्रेरित गर्न सक्छ।

मोहनविक्रम सिंहको खुला हुने निर्णय नेकपा मसाल र नेपालको कम्युनिस्ट आन्दोलनका लागि एक महत्त्वपूर्ण कदम हो। यो निर्णयले उनको लामो समयदेखिको भूमिगत र अर्धभूमिगत जीवनलाई खुला मञ्चमा ल्याएको छ। देशमा बढ्दो प्रतिगमन र राष्ट्रियतामाथिको खतरा जस्ता चुनौतीहरूको सामना गर्न यो कदमले पार्टीको सक्रियता र प्रभावकारिता बढाउन सक्छ। साथै, सिंहको अनुभव र वैचारिक स्पष्टताले नेपाली राजनीतिमा नयाँ बहस र दिशा प्रदान गर्न सक्ने सम्भावना छ। यो निर्णयले नेकपा मसाललाई जनतामाझ थप सशक्त र पारदर्शी बनाउने अपेक्षा गरिएको छ।