वीरगन्जमा हैजा प्रकोप:थप क्षेत्रमा पनि फैलियो, स्रोत अझै अज्ञात

वीरगन्ज। पर्सा जिल्लाको वीरगन्जमा पाँच दिनअघिदेखि फैलिएको हैजा प्रकोप बुधबार पोखरिया र बाराको कलैया क्षेत्रमा पनि देखिएको छ । हैजाको मुख्य कारण अझै पत्ता लाग्न सकेको छैन, तर दूषित पानीलाई प्रमुख शंका गरिएको छ । जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयका अनुसार, हालसम्म आरडिटी परीक्षणमा १४१ जनामा हैजा पुष्टि भएको छ भने दिसाको कल्चर परीक्षणमा ३२ मध्ये २५ जनामा कोलेरा जीवाणु फेला परेको छ । आरडिटीबाट पुष्टि भएका ८४ सहित कुल २७१ जना वीरगन्जका विभिन्न अस्पतालमा उपचाररत छन्, जसमध्ये ३५ जना आइसियूमा छन् ।

स्वास्थ्य कार्यालयले जनाएअनुसार, हालसम्म १४० जनामा हैजा देखिएकामा ५६ जना उपचारपछि घर फर्किसकेका छन् । झाडापखालाको आशंकामा अस्पताल पुग्नेहरूको संख्या ५२८ पुगेको छ । बिरामीहरू नारायणी अस्पताल, तराई हस्पिटल, नेसनल मेडिकल कलेज, भवानी अस्पताल, वीरगन्ज हेल्थकेयर र मंगलम प्याथोलोजी जस्ता स्वास्थ्य संस्थामा उपचार गराइरहेका छन् । हैजा र झाडापखालाबाट सबैभन्दा बढी प्रभावित वीरगन्ज महानगरपालिकाका वडा नम्बर १०, ११, १२ र १३ छन् । जनस्वास्थ्य अधिकृत जयमोद ठाकुरका अनुसार, परिवारका एक सदस्य निको भएर फर्किँदा थप दुई–तीन जना संक्रमित भई अस्पताल पुगिरहेका छन्, जसले समुदाय स्तरमा हैजा फैलिएको पुष्टि गर्छ ।बुधबार मात्र वीरगन्जमा १५ र पोखरियामा ५ गरी २० जनामा हैजा पुष्टि भएको छ । पोखरिया अस्पतालमा दैनिक १५–२० जना झाडापखालाका बिरामी आउने गरेका छन् । यसबाहेक, वीरगन्जबाट कलैया उपमहानगरपालिका, पचौराका ५५ वर्षीय एक पुरुषमा पनि हैजा संक्रमण देखिएको छ । प्रादेशिक अस्पताल कलैयाका मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट डा. अजयकुमार गुप्ताले ती बिरामीको स्वास्थ्य सुधारोन्मुख रहेको र विशेष निगरानीमा राखिएको बताए ।जनस्वास्थ्य अधिकृत ठाकुरका अनुसार, दूषित पानीबाट हैजा फैलिएको आकलन छ तर स्रोत यकिन हुन सकेको छैन । आरडिटी पुष्टि भएपछि दिसाका नमुनाहरू प्रादेशिक प्रयोगशाला जनकपुर र केन्द्रीय प्रयोगशाला काठमाडौंमा पठाइएको थियो, जसबाट कोलेरा जीवाणु पुष्टि भएको छ । पानीका ११ नमुना काठमाडौंको खानेपानी प्रयोगशालामा परीक्षणका लागि पठाइएको छ, जसको रिपोर्ट केही दिनमा आउने अपेक्षा छ । खानेपानी संस्थानबाट वितरित पानीमा क्लोरिनको मात्रा बढाइएकाले स्रोत पत्ता लगाउन थप चुनौती भएको छ । डिपबोरिङको पानीका थप नमुना बिहीबार पठाइने उनले बताए ।स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. प्रकाश बुढाथोकीले हैजाको प्रमुख कारण दूषित वा दिसा मिसिएको पानी भएको बताए । तर, कुन स्रोतबाट फैलियो भन्ने खुल्न नसकेको उनले उल्लेख गरे । ‘धारा, डिपबोरिङ वा ट्यांकरबाट वितरित पानीमध्ये कुनमा जीवाणु थियो, पत्ता लगाउन कठिन छ किनकि शंका लागेपछि सबैमा क्लोरिन हालियो,’ उनले भने, ‘हामी क्लोरिन नहालिएको पानी खोजिरहेका छौं ।’डा. मनिता प्याकुरेलले नेपालमा देखिएको हैजा मौसमी प्रकोप भएको र रेस्पोन्समा ढिलाइ हुँदा भयावह हुन सक्ने बताइन् । ‘तराईमा गर्मीमा हैजा हुन्छ, यो तत्काल फैलिन्छ । सरसफाइ र दैनिकीले यसलाई प्रभाव पार्छ,’ उनले भनिन्, ‘परीक्षण र नियन्त्रणमा ढिलाइ हुँदा धेरैमा फैलिसक्छ, त्यसैले एउटा केस देखिए पनि आइसोलेट गर्नुपर्छ ।’

स्वास्थ्य मन्त्रालय र विश्व स्वास्थ्य संगठनको विशेषज्ञ टोली प्रभावित क्षेत्रमा सक्रिय छ । हैजा दिसाजन्य फोहोर मिसिएको खानेकुरा वा पानीबाट फैलिने गर्दछ । संक्रमितको दिसाबाट १० दिनसम्म जीवाणु सर्न सक्छ । मन्त्रालयका अनुसार, व्यक्तिगत सरसफाइमा ध्यान दिने, सफा खानेकुरा खाने र शंकास्पद पानीमा क्लोरिन हालेर मात्र पिउने गर्नुपर्छ ।