नेकपा माओवादी केन्द्रमा नेतृत्व परिवर्तनको चर्को बहस : जेनजी आन्दोलनको प्रभावमा केन्द्रीय समिति बैठक

जेनजी आन्दोलनको प्रभावले नेकपा माओवादी केन्द्रमा नेतृत्व परिवर्तनको चर्को दबाब बढेपछि पार्टीको केन्द्रीय समिति बैठक बिहीबारबाट सुरु भएको छ। आन्दोलनले सुशासन र भ्रष्टाचारविरुद्ध उठाएका मुद्दाले पार्टीभित्र आत्मसमीक्षा र नेतृत्व हस्तान्तरणको बहसलाई सतहमा ल्याएको छ। बैठकमा तीन शीर्ष नेताहरू अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, वरिष्ठ उपाध्यक्ष नारायणकाजी श्रेष्ठ र उपमहासचिव जनार्दन शर्मा—ले प्रस्तुत गरेका फरक–फरक प्रस्तावमाथि तीव्र छलफल भइरहेको छ। यी प्रस्तावहरूले पार्टीको आगामी दिशा र नेतृत्वको स्वरूप निर्धारण गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।

अध्यक्ष प्रचण्डले वर्तमान पदाधिकारी र केन्द्रीय समिति भंग गरी विशेष महाधिवेशन आयोजक समिति गठन गर्ने प्रस्ताव राखेका छन्। उनले आगामी मंसिरमा विशेष महाधिवेशनमार्फत पार्टी संरचनामा जेनजी र युवा पुस्ताको प्रतिनिधित्व ५० प्रतिशतसम्म पुर्‍याउने योजना अघि सारे। साथै, भ्रष्टाचारविरुद्धको अभियानमा आफैंबाट अनुसन्धान सुरु गर्नुपर्ने भन्दै उनले सुशासनप्रतिको प्रतिबद्धता दोहोर्‍याए। यो प्रस्तावले उनको नेतृत्वमा निरन्तरता र पार्टी पुनर्गठनको सन्तुलन कायम गर्ने प्रयास देखिन्छ।वरिष्ठ उपाध्यक्ष नारायणकाजी श्रेष्ठले भने प्रचण्डमाथि तीन दशक लामो नेतृत्वको प्रश्न उठाउँदै तत्काल नेतृत्व हस्तान्तरणको माग गरेका छन्। उनले आफूलाई कार्यवाहक अध्यक्षको जिम्मेवारी दिन र विशेष महाधिवेशन आगामी फागुन २१ को प्रतिनिधिसभा चुनावपछि मात्र गर्ने प्रस्ताव अघि सारे। यो प्रस्तावले उनको नेतृत्वमा पुग्ने महत्वाकांक्षा र पार्टीको रणनीतिक समयावधिलाई जोड दिएको देखिन्छ।

उपमहासचिव जनार्दन शर्माले भने सबैभन्दा फरक र क्रान्तिकारी प्रस्ताव राखेका छन्। उनले वर्तमान पदाधिकारीलाई पुनः नेतृत्वमा नल्याउने गरी पार्टी पुनर्गठन गर्नुपर्ने र नयाँ पुस्तामा नेतृत्व हस्तान्तरण गर्नुपर्ने सुझाव दिए। शर्माले वर्तमान पदाधिकारीलाई वैचारिक क्षेत्रमा निर्देशक समितिमार्फत काम गर्नुपर्ने र नयाँ पुस्ताले नेतृत्व लिएर पार्टीमा नयाँ ऊर्जा भर्नुपर्ने तर्क गरे। उनको यो प्रस्तावले पार्टीभित्र तरंग पैदा गरेको छ, किनकि यसले प्रचण्ड र श्रेष्ठ दुवैको नेतृत्वलाई चुनौती दिएको छ।तीन नेताका प्रस्तावमाथि छलफल गर्न केन्द्रीय समितिले १० समूह बनाएको छ। यी समूहहरूमा शुक्रबार बिहान ११ बजे निष्कर्ष प्रस्तुत गर्ने तयारी छ। तर, छलफलमा नेतृत्व परिवर्तनको विषयले ज्यादा प्राथमिकता पाएको छ भने सुशासन, भ्रष्टाचार र जेनजी आन्दोलनले उठाएका मुद्दाहरू पछाडि परेको नेताहरूको गुनासो छ। कपिलवस्तुका केन्द्रीय सदस्य काशीराम यादवले जेनजी आन्दोलनले सुशासन र भ्रष्टाचारको मुद्दा उठाएको र प्रचण्डले आफैंबाट अनुसन्धान सुरु गर्नुपर्ने बताएको स्मरण गरे। तर, उनले यस्ता मुद्दामा गहिरो छलफल नभएकोमा चिन्ता व्यक्त गरे।माओवादी नेता रञ्जित तामाङले पार्टीले विगतदेखि सुशासन, सेवा प्रवाह र नीतिका मुद्दा उठाउँदै आए पनि कार्यान्वयनमा कमजोरी हुँदा जनविश्वास गुमेको स्वीकार गरे। उनले जेनजी आन्दोलन माओवादीकै एजेण्डा कार्यान्वयन नहुँदा उठेको बताए। नेतृत्वको आचरण र शैली कांग्रेस र एमालेसँग मिल्दोजुल्दो बन्दा पार्टीप्रति जनताको विश्वास कमजोर भएको उनको निष्कर्ष छ। तामाङले चारवटा विकल्प प्रस्तुत गरे: पहिलो, नयाँ पुस्तामा नेतृत्व हस्तान्तरण; दोस्रो, भ्रष्टाचारमा छानबिनका लागि समिति गठन र दोषीलाई कारबाही; तेस्रो, उत्पादनमा नजोडिएकालाई पार्टीमा नजोड्ने; र चौथो, उत्पादन र सामाजिक प्रभावका आधारमा पदोन्नति मापदण्ड बनाउने। यी कदमले पार्टीले मुलुकको नेतृत्व लिन सक्ने उनको विश्वास छ।जेनजी आन्दोलनले सुशासन र भ्रष्टाचारविरुद्ध आवाज उठाएपछि माओवादीमाथि आत्मसमीक्षा गर्नुपर्ने दबाब बढेको छ। नेता विदुर खड्काले जेनजी आन्दोलनलाई फरक–फरक दृष्टिकोणले हेरिएको बताए। उनले नेतृत्व परिवर्तनको रस्साकस्सीले कार्यदिशा, विचार र सामाजिक अन्तरविरोध हल गर्ने एजेण्डालाई ओझेलमा पारेको चिन्ता व्यक्त गरे। यद्यपि, पार्टीलाई एजेण्डामै केन्द्रित गराउने प्रयास भइरहेको उनको भनाइ छ।नेता सिता थेवेले प्रचण्ड समयले जन्माएको नेतृत्व भएको, तर सधैं नेतृत्वमा नरहने बताइन्। उनले समयले नयाँ नेतृत्व जन्माउने र विधानअनुसार निर्णय हुने विश्वास व्यक्त गरिन्। अर्का नेता रहिश साहले पनि विधानअनुसार नेतृत्व चयन हुने र प्रचण्ड पुनः अध्यक्ष बने पनि स्वीकार गर्ने बताए। उनले पार्टी कमिटीमा युवा सहभागिता बढाउने नीति लिनुपर्नेमा जोड दिए।

जेनजी आन्दोलनले माओवादीका विगतका मुद्दाहरूलाई पुनर्जनन गराएको छ। तर, केन्द्रीय समितिको बैठकमा नेतृत्व परिवर्तनको विषयले ज्यादा स्थान पाएको छ। नेता सन्तोष विस्टका अनुसार समूहगत छलफलमा तीन नेताका दस्तावेजमाथि नै बहस केन्द्रित छ। विभिन्न दृष्टिकोण र समर्थनका आधारमा छलफल भए पनि साझा निष्कर्ष निकाल्न चुनौती छ।जेनजी आन्दोलनले माओवादीमाथि आफ्नै एजेण्डा कार्यान्वयन गर्न र जनविश्वास जित्न दबाब सिर्जना गरेको छ। यो बैठकले नेतृत्व हस्तान्तरण, पुस्तान्तरण र सुशासनका मुद्दामा कस्तो निष्कर्ष निकाल्छ, त्यसले पार्टीको भविष्य र मुलुकको राजनीतिमा माओवादीको भूमिका निर्धारण गर्नेछ। शुक्रबार बिहान ११ बजे प्रस्तुत हुने निष्कर्षले यी प्रश्नको जवाफ दिने अपेक्षा गरिएको छ।