अविरल वर्षा: देशभरको जनजीवनमा गहिरो संकट

नेपालमा शनिबारदेखि परेको अविरल वर्षाले देशभरको जनजीवनलाई कठोर रूपमा आक्रान्त बनाएको छ। भारी वर्षाका कारण मुख्य राजमार्गहरू ठप्प हुँदा दशैँको रमझमपछि काठमाडौं फर्कने यात्रुहरू बाटोमै अलपत्र परेका छन्। दशैँको उल्लास बोकेर घर फर्किएका यात्रुहरूको सपना वर्षाको कठोर प्रहारले तहसनहस भएको छ। राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणले काठमाडौं उपत्यकामा सवारी आवागमनमा तीन दिनको प्रतिबन्ध लगाएको छ, जसले बाढी र पहिरोको जोखिमलाई न्यूनीकरण गर्ने प्रयास गरेको देखिन्छ। तर, यो निर्णयले हजारौँ यात्रुहरूको यात्रा र जीवनयापनमा ठूलो असर परेको छ।इलाममा गएको पहिरोले ११ जनाको ज्यान लियो, जसले सम्पूर्ण गाउँलाई शोकको सागरमा डुबाएको छ। प्रमुख जिल्ला अधिकारी सुनिता नेपालका अनुसार इलाम–६ र माइजोगमाइ गाउँपालिकाको मानेभञ्ज्याङमा पहिरोले घर पुरिँदा यो दुखद घटना भएको हो। मृतकहरूका परिवारमा बचेका सदस्यहरूको आँसु र पीडा अकल्पनीय छ। ती घरहरू, जहाँ केही दिनअघिसम्म दशैँको हाँसो र खुसी गुञ्जिएको थियो, आज खण्डहरमा परिणत भएका छन्। यस्तै, पाँचथरको तमोर करिडोरमा भएको बोलेरो जीप दुर्घटनाले थप छ जनाको ज्यान लिएको छ। मृतकहरूमा ताप्लेजुङका युना तामाङ, विनोद लोवा, गीता हाङगाम, अभिषेक लिम्बू, धनकुमार चोङवाङ र मोरङकी मनीषा कार्की छन्। यी युवा र जीवन्त सपनाहरू बोकेका व्यक्तिहरूको निधनले समुदायमा ठूलो रिक्तता छोडेको छ।

जल तथा मौसम विज्ञान विभागको मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले काठमाडौं उपत्यकासहित बागमती प्रदेशमा ठूलो पानी पार्ने मौसमी प्रणाली कमजोर भएको जनाएको छ। आइतबार यो प्रणाली कोशी प्रदेशतिर सरेको छ, जसले काठमाडौंवासीलाई केही राहत दिए पनि कोशी प्रदेशका बासिन्दालाई सतर्क रहन आग्रह गरिएको छ। मौसमविद्हरूले ठूलो वर्षाको सम्भावना कम भएको बताए पनि पहिरो र बाढीको जोखिम अझै कायमै छ। यस्तो अवस्थामा स्थानीय बासिन्दाहरू त्रास र अनिश्चितताको सायामा बाँचिरहेका छन्।सरकारले विपद् व्यवस्थापनमा चुस्त तयारी गरेको भन्दै प्रशंसा कमाइरहेको छ, तर बाढी र पहिरोले घरबार गुमाएकाहरूको पीडा भने कम भएको छैन। गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्यालले राहत र उद्धार कार्यको निरन्तर अनुगमन भइरहेको बताएका छन्। यस्तै, प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले भिडियो सन्देशमार्फत नागरिकको सुरक्षा सरकारको पहिलो प्राथमिकता भएको उल्लेख गरेकी छन्। काठमाडौं महानगरपालिकाले बाढीको जोखिममा रहेका ३९३ जनालाई सुरक्षित स्थानमा सारेर मानवीय संवेदनशीलता देखाएको छ। यी प्रयासहरूले केही आशा जगाए पनि प्रकृतिको क्रूर प्रहारले धेरैको जीवनमा गहिरो चोट पुर्‍याएको छ।त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा शनिबार बन्द भएको आन्तरिक उडान आइतबार बिहानदेखि सुचारु भएको छ। बिहान सवा ८ बजेसम्म विराटनगर, पोखरा र भैरहवाबाट तीनवटा जहाज अवतरण भएका छन्। यो समाचारले यात्रुहरूलाई केही राहत दिएको छ, तर राजमार्गहरूमा रहेको अवरोधले धेरैको यात्रा अझै अनिश्चित छ।यसैबीच, सरकारले वर्षा र विपद्को जोखिमलाई मध्यनजर गर्दै आइतबार र सोमबार सार्वजनिक बिदा घोषणा गरेको छ। यो निर्णयले सरकारी कार्यालयहरू बन्द रहने भएकाले सर्वसाधारणको दैनिकीमा थप जटिलता थपिएको छ। विभिन्न राजनीतिक दलहरूले पनि विपद् प्रभावितको उद्धार र राहतमा सक्रिय हुन आफ्ना कार्यकर्तालाई आग्रह गरेका छन्। नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) का प्रवक्ता अग्निप्रसाद सापकोटाले विज्ञप्ति जारी गर्दै जनताको सेवामा जुट्न निर्देशन दिएका छन्। यस्तै, एमाले, राप्रपा र कांग्रेसले पनि यस्तै आह्वान गरेका छन्।यो प्राकृतिक प्रकोपले नेपालको सामाजिक र आर्थिक जीवनमा ठूलो धक्का दिएको छ। बाढी र पहिरोले बस्तीहरू उजाड भएका छन्, सडकहरू भत्किएका छन्, र मानिसहरूको मनमा डर र निराशा छाएको छ। सरकार र समुदायको संयुक्त प्रयासले यो संकटलाई पार लगाउन सकिन्छ भन्ने आशा छ, तर हराएका जीवन र उजाडिएका सपनाहरूको क्षतिपूर्ति कसरी हुन्छ, त्यो प्रश्न अझै अनुत्तरित छ।