कोजाग्रत पूर्णिमा : दशैंको विदाई र लक्ष्मीको हार्दिक स्वागत

काठमाडौं – आजको उज्यालो पूर्णिमाको चन्द्रमा आकाशमा उजागर हुँदै गर्दा, नेपाली मनहरूमा एउटा मीठो विदाई र नयाँ आशाको स्वागत भइरहेको छ। आश्विन शुक्ल पूर्णिमा, जसलाई कोजाग्रत पूर्णिमा वा कौमुदी पूर्णिमा पनि भनिन्छ, आज दशैंको १५ दिन लामो यात्रालाई सलाम गर्दै समाप्त हुँदै छ। यो दिन, धनधान्यकी देवी महालक्ष्मीको आराधनामा रातभर जाग्राम बसेर घरका कोठा-कुनामा उज्यालो फैलाउने परम्पराले नेपाली संस्कृतिको गहिरो भावनालाई झल्काउँछ। यो केवल चाडपर्व होइन, यो त पीढी-पीढीको सम्झना र आस्थाको पुल हो।दशैंघरमा टीका र जमराको उज्यालोले भरिएका ती दिनहरू सम्झँदा मन भिज्छ। विजयादशमीको उल्लासबाट सुरु भएको यो यात्रा आज कोजाग्रत पूर्णिमासँगै पूर्ण हुन्छ। बिहानै दशैंघरका फूलहरू, प्रसाद र जमराको अवशेषलाई नजिकको नदी, तलाउ वा पोखरीमा लगेर विसर्जन गर्दा, यो विदाईले एउटा अध्यायको अन्त्य र अर्कोको सुरुवातको सन्देश दिन्छ। नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिका अनुसार, बेलुकी सबै बलि पूर्ति नभएसम्म देवीको प्रसादको रूपमा टीका र जमरा लगाउनु शास्त्रसम्मत हुन्छ। यो परम्पराले हामीलाई सम्झाउँछ – जीवनका हरेक पलमा धैर्य र विश्वासको महत्व।

साँझको घाम ढल्दै जाँदा, घरहरूमा महालक्ष्मीको पूजाराधना सुरु हुन्छ। लक्ष्मीपूजाको १५ दिनअघि नै सुरु हुने यो आराधनाले यस पर्वलाई विशेष बनाउँछ। धार्मिक विश्वासअनुसार, रातभर जाग्राम बसेका सच्चा भक्तका घरमा पृथ्वी भ्रमण गर्दै हिँडेकी महालक्ष्मी प्रवेश गर्छिन् र ऐश्वर्य, समृद्धि र सुखको वरदान दिन्छिन्। कल्पना गर्नुहोस्, चन्द्रमाको उज्यालोमा उज्यालो दीपहरू बाल्दै, परिवारका सदस्यहरू सँगै बसेर कथा सुनाउँदै, गीत गाउँदै रात काट्ने त्यो पल। यो त केवल पूजा होइन, यो त हृदयको गहिराइबाट निस्कने प्रार्थना हो – जसले गरिबको घरमा पनि समृद्धिको सपना जगाउँछ।भोलिबाट कात्तिक स्नान सुरु हुन्छ र आकाशदीप दान गर्ने प्रचलनले तिहारको तयारीलाई मीठो बनाउँछ। दशैंको विदाई र तिहारको स्वागतबीच यो एक साता, नेपालीहरूका लागि आराम र चिन्तनको समय बन्छ। यो चाडपर्वको चक्रले हामीलाई सिकाउँछ – जीवनमा हरेक अन्त्य नयाँ सुरुवात हो। कोजाग्रत पूर्णिमाको यो उज्यालोले, जसरी चन्द्रमाले अन्धकारलाई चिरिदिन्छ, हाम्रा मनहरूमा पनि आशाको किरण छर्न सकोस्। जागोस् हामी सबै, लक्ष्मीको आगमनको लागि तयार रहोस् हाम्रा हृदयहरू।