जेनजी र एमालेबीच उग्र तनाव : ओली–लेखक पक्राउ अभियानको काउन्टरमा बालेन–सुदनविरुद्ध जाहेरी, सडक र सञ्जाल दुवैमा द्वन्द्व चर्कियो

काठमाडौं – भदौ २३ गतेको भ्रष्टाचारविरुद्धको जेनजी आन्दोलनमा प्रहरी दमनका कारण भएको हिंसाका घटनामा तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र गृहमन्त्री रमेश लेखकलाई पक्राउ गर्नुपर्ने दबाब अभियान चर्किरहँदा नेकपा (एमाले) निकट विद्यार्थी संगठन अनेरास्ववियुले काउन्टर आक्रमण गरेको छ। जेनजी आन्दोलनका 'भित्री योजनाकार' भनेर चित्रित काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर बालेन शाह र सडक प्रदर्शनका अगुवा सुदन गुरुङविरुद्ध प्रहरीमा जाहेरी दर्ता गराउने प्रयासमा अनेरास्ववियु सक्रिय बनेको छ। यो द्वन्द्वले सामाजिक सञ्जालबाट सुरु भएको आरोप–प्रत्यारोपलाई अब सडक प्रदर्शन र कानुनी लडाइँसम्म पुर्‍याउने संकेत गरेको छ।

सोमबार दिउँसोबाटै सामाजिक सञ्जालमा '#ArrestKPOli, #ArrestRameshLekhak र #ArrestMurderer' जस्ता ह्यासट्यागसहितको अभियान भाइरल बनेपछि जेनजी समूहले तत्कालीन सत्ताधारी नेताहरूमाथि कडा आक्रमण गरेको थियो। यो अभियान यति छिटो फैलियो कि, हजारौं प्रयोगकर्ताले आफ्ना सञ्जालबाट सेयर गरे। जेनजी आन्दोलनका संयोजक सुदन गुरुङले मंगलबार नै यो ट्रेन्ड सुरु गर्दै ओली र लेखकलाई 'हत्या आरोपी' भनेर चित्रण गरेका थिए। गुरुङको टोलीले सोमबार र मंगलबार काठमाडौं प्रहरी परिसर, भद्रकालीमा पुगेर उजुरी दर्ता गराउने प्रयास गरेको थियो। सहिद परिवारका सदस्यहरूसहित पुगेका उनीहरूले भदौ २३ को घटनालाई 'सामूहिक हत्या' को संज्ञा दिँदै ओली र लेखकलाई मानवताविरुद्धको अपराधी ठहर गर्दै कारबाहीको माग गरेका थिए।

तर, प्रहरीले यो जाहेरी दर्ता नगरी गौरीबहादुर कार्की नेतृत्वको जाँचबुझ आयोगमा पठाइदिएको छ। काठमाडौं प्रहरी परिसरका प्रवक्ता एसपी पवन भट्टराईले अनलाइनखबरलाई भने, 'चार जनाबाट आएको जाहेरी जाँचबुझ आयोगको कार्यक्षेत्रभित्र पर्ने भएकाले त्यहाँ पठाइएको हो।' आयोगले सोमबार नै एक विज्ञप्ति जारी गर्दै अनुसन्धान र कारबाही प्रक्रियामा सहयोगको अपील गरेको थियो। यसबीच, जेनजीको दबाब बढेसँगै सरकारले मध्यराति बालुवाटारमा उच्चस्तरीय बैठक बोलाएको स्रोतले जनाएको छ। बैठकमा ओली र लेखकलाई 'कानुनी दायराभित्र रही' पक्राउ गर्न सकिन्छ कि सकिँदैन भन्ने विषयमा विस्तृत छलफल भएको थियो। गृहमन्त्री विमला आर्यालले पनि यो विषयमा टिप्पणी गर्दै प्रक्रियागत रूपमा अघि बढ्ने बताएकी थिइन्।जेनजीको अभियानको प्रत्युत्तरमा एमालेको विद्यार्थी इकाई अनेरास्ववियु फ्रन्टलाइनमा उत्रिएको छ। मंगलबार पूर्वअध्यक्ष समिक बडालसहितका कार्यकर्ताहरू आफ्ना समर्थकहरूसहित काठमाडौं प्रहरी परिसर पुगेर बालेन शाह र सुदन गुरुङविरुद्ध जाहेरी दर्ता गराए। अनेरास्ववियुले यी दुईलाई भदौ २४ गतेको आन्दोलनमा 'सार्वजनिक सम्पत्तिको तोडफोड, युवा हत्या र राष्ट्रिय सुरक्षामा जासुसी' का लागि दोषी ठहर गर्दै कारबाहीको माग गरेको छ। विशेष गरी सिंहदरबारलगायतका सरकारी भवनोंमा भएको आगलागीमा उनीहरूको संलग्नता रहेको दाबी गरिएको छ।प्रहरीले अनेरास्ववियुको निवेदनको फोटोकपी लिँदै २४ घण्टाभित्र अध्ययन गरेर दर्ता गर्ने वा नगर्ने जवाफ दिने प्रतिबद्धता जनाएको छ। समिक बडालले भने, '२४ घण्टाभित्र जाहेरी दर्ता भएन भने थप अगाडि बढ्छौं। कुनै व्यक्तिको दासत्व वा अराजकता स्वीकार्न यो लोकतन्त्रमा कसैले सक्दैन। यदि भदौ २३–२४ को घटनामा एमाले नेतालाई तान्ने प्रयास भयो भने नछोड्ने।' बडालले सामाजिक सञ्जालमा पनि बालेन र गुरुङलाई 'विचौलियाको सेटिङमा अदालत र अख्तियार जलाउने अदृश्य रिमोट' भनेर आक्रमण गरेका थिए। उनले जेनजीका 'असली' सदस्यहरूलाई 'विवेक प्रयोग' गर्न आग्रह गर्दै आयोगको निष्कर्षलाई सम्मान गर्नुपर्ने बताए।अनेरास्ववियुका नेताहरूले यो जाहेरी प्रत्येक जिल्लामा लैजाने योजना बनाएका छन्, जसले गर्दा सडक प्रदर्शनको जोखिम थप बढेको छ। स्रोतका अनुसार, एमाले कार्यकर्ताहरूले पनि '#ArrestBalen, #ArrestSudanGurung' जस्ता काउन्टर ह्यासट्याग चलाएका छन्।यो तनावको जड भदौ २३ गते काठमाडौंमा भएको भ्रष्टाचारविरुद्धको जेनजी आन्दोलन हो। प्रहरीले प्रदर्शनकारीमाथि अन्धाधुन्ड गोली चलाउँदा १९ जना युवा र बालबालिकाको ज्यान गएको थियो। जेनजी समूहले यसलाई 'राज्य दमन' को संज्ञा दिँदै ओली र लेखकलाई मुख्य दोषी ठहराएको छ। सुदन गुरुङले भदौ २३ मै प्रहरीमा उजुरी दर्ता गरेको धारणा सार्वजनिक गरेका थिए।यसैबीच, सरकारले गठन गरेको गौरीबहादुर कार्की आयोगले अनुसन्धान जारी राखेको छ। आयोगले घटनामा संलग्न सबै पक्षको किटानी गर्न लागेको छ, तर जेनजी र एमाले दुवैले आयोगको प्रतिवेदन कुर्न नपर्ने अडान लिएका छन्। जेनजी अगुवाहरूले पुराना दलहरू (एमाले सहित) लाई आफ्नो मुख्य तारो बनाएका छन्, जुन गत आन्दोलनबाटै स्पष्ट थियो।

यो द्वन्द्वले नेपाली राजनीतिमा नयाँ संकट निम्त्याउने आशंका गरिएको छ। बालुवाटार स्रोतका अनुसार, गिरफ्तारीको विषयमा उच्चस्तरीय छलफल जारी छ, तर कानुनी जटिलताले ढिलाइ भइरहेको छ। राजनीतिक विश्लेषकहरूका अनुसार, यो तनावले सडक आन्दोलनलाई फेरि उजागर गर्न सक्छ, जसले स्थिरतामा असर पार्न सक्छ।जेनजीका एक अगुवाले भने, 'हामीले हत्यारूहरूलाई छोड्दैनौं। यो अभियान जारी रहन्छ।' अर्कोतर्फ, एमालेले 'अराजक तत्वहरूको अन्त्य' गर्ने चेतावनी दिएको छ। प्रहरीले दुवै पक्षलाई शान्त रहन आग्रह गरेको छ, तर सडक र सञ्जाल दुवैमा तनाव चर्किरहँदा अवस्था जटिल बन्दै गएको छ।