जेनजी आन्दोलनले नेपाललाई ततायो: ७४ जनाको ज्यान गएको घटनामा युवाहरूको आक्रोश र परिवर्तनको माग

काठमाडौँ, १९ सेप्टेम्बर २०२५ – नेपालमा युवा पुस्ता (जेनजी) द्वारा सुरु गरिएको भ्रष्टाचारविरुद्धको आन्दोलनले देशभरि हिंसा र अराजकता निम्त्याएको छ। आन्दोलन सुरु भएको केही घण्टामै १९ जनाको ज्यान गएको यो घटनामा हालसम्म ७४ जनाभन्दा बढीको मृत्यु भएको छ। आन्दोलनकारीहरूले प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीलाई खबरदारी गर्दै नयाँ नेतृत्व र परिवर्तनको माग गरिरहेका छन्, जबकि सिंहदरबार, प्रहरी कार्यालय, भाटभटेनी सुपरमार्केट, सर्वोच्च अदालतलगायतका संरचना जलेका छन्।

आन्दोलनको सुरुवात भ्रष्टाचार र राजनीतिक अस्थिरताविरुद्ध युवाहरूको असन्तुष्टिबाट भएको बताइन्छ। ३० वर्ष नकटेका युवाहरूले छेडेको यो आन्दोलनले अप्रत्याशित रूपमा हिंसात्मक मोड लिएको छ। आन्दोलनका सूत्रधारहरूले पनि यस्तो त्रासदीको कल्पना नगरेको बताइएको छ। आन्दोलनकारीहरू डिस्कोर्डजस्ता प्लेटफर्ममा एकजुट भएर मन्त्रीहरूको चयन र आगामी बाटोबारे छलफल गरिरहेका छन्। सामाजिक सञ्जालहरू टिकटक, फेसबुक, इन्स्टाग्राम र रेडिटमा यो आन्दोलनका भिडियो र विचारहरू भाइरल भइरहेका छन्, जसले पुराना पुस्तालाई पनि डिस्कोर्डजस्ता एपहरूबारे जानकारी दिएको छ।जेनजी पुस्ता (जन्म २००० पछि) प्रविधिसँग हुर्किएको पुस्ता हो। पेजर र मोबाइल फोनसँगै जन्मिएका उनीहरू आईओएस र एन्ड्रोइडका नवीनतम अपडेटमा दक्ष छन्। कोभिड-१९ महामारीले उनीहरूलाई चार वर्षसम्म घरमा थुनिएर स्क्रिन र सामाजिक सञ्जालसँग जोडिदिएको थियो, जसले उनीहरूको सामाजिक जीवनमा परिवर्तन ल्यायो। उनीहरू एक्लै बस्न रुचाउने, सामाजिक सञ्जालमा साथीहरू जोड्ने तर भौतिक रूपमा कम अन्तरक्रिया गर्ने प्रवृत्तिका छन्।२००६ को जनआन्दोलन र २००८ को संविधानसभा निर्वाचनपछि नेपालमा आएको राजनीतिक परिवर्तनको साक्षी यो पुस्ता हो। तर, राजनीतिक नेतृत्वले 'म्युजिकल चेयर' जस्तो सत्ता खेलमा रमाउँदा युवाहरू निराश भएका छन्। विकसित देशहरूको जीवनशैली हेर्दै नेपालको भ्रष्टाचार र कमजोर पासपोर्टजस्ता मुद्दामा उनीहरू प्रश्न उठाइरहेका थिए। २०२२ को निर्वाचनमा स्वतन्त्र उम्मेदवार बालेन शाहको जीत र राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको उदयलाई पनि पुराना दलहरूले गम्भीरतापूर्वक नलिएको युवाहरूको आरोप छ।आन्दोलनले काठमाडौँका सडकहरूमा आगजनी र तोडफोड निम्त्याएको छ। नेताहरूका घरहरू जलाइएका छन् भने हजारौँ युवाहरू सडकमा उत्रिएका छन्। सरकारले सामाजिक सञ्जाल बन्द गर्ने प्रयास गरेपछि आन्दोलन झन् उग्र भएको छ। भाद्र २४ गतेको घटनालाई 'कहिल्यै नबिसाउने घाउ' को रूपमा वर्णन गरिएको छ, जसमा दर्जनौं युवाले ज्यान गुमाए। आन्दोलनकारीहरूले प्लेकार्डमा 'भ्रष्टाचार अन्त्य' र 'नयाँ नेतृत्व' जस्ता नारा लेखेका छन्।प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले आन्दोलनलाई सम्बोधन गर्दै शान्ति अपिल गरेकी छन्, तर युवाहरूले उनको शपथ र कार्यभारलाई चुनौती दिइरहेका छन्। आन्दोलनले देशको अर्थतन्त्र र दैनिक जीवनलाई प्रभावित पारेको छ, अस्पतालहरूमा घाइतेहरूको उपचार चलिरहेको छ।यो पुस्ता हतारमा छ र तत्काल परिवर्तन चाहन्छ। उनीहरू रोब्लक्सजस्ता प्लेटफर्ममा आफैं गेम बनाउने र एआईको प्रयोग गर्ने दक्ष छन्, तर धैर्य कम भएको आलोचना पनि हुन्छ। आन्दोलनले उनीहरूलाई राजनीतिमा होमिन र संविधान अध्ययन गर्न प्रेरित गरेको छ। तर, नेपालको भौगोलिक र कानुनी संरचनाले तीव्र परिवर्तनलाई समर्थन नगर्न सक्ने विज्ञहरू बताउँछन्।आन्दोलनले युवाहरूको मानसिक स्वास्थ्यमा असर पारेको छ। साथीहरूको मृत्यु र हिंसाले उनीहरूलाई कुण्ठित बनाएको छ। विज्ञहरूले मानसिक स्वास्थ्य सहयोगको आवश्यकता औंल्याएका छन्। "स्वस्थ मनले मात्र स्वस्थ देश बनाउन सकिन्छ," एक युवा आन्दोलनकारीले भने।

देशलाई लयमा फर्काउन समय लाग्ने देखिन्छ। आन्दोलनकारीहरूले परिवर्तनको बिगुल फुकेका छन्, तर यसलाई दिगो बनाउन सबै पक्षको सहयोग जरुरी छ। घटनाको छानबिन र सम्बोधनका लागि सरकारले कदम चाल्ने अपेक्षा गरिएको छ।