विराटनगर मेयरको 'घुमफिर' : जिम्मेवारी ,लापरवाही ,कि पूर्वनियोजित?

जेनजी आन्दोलनको क्रममा भएको विनाशकारी आगजनी र तोडफोडले विराटनगर महानगरपालिकाको प्रशासनिक संरचना ध्वस्त भएपछि स्थानीयवासी आक्रोशित छन्। तर, यो संकटको बीचमा मेयर नागेश कोइरालाको अष्ट्रेलिया भ्रमणले थप प्रश्नहरू खडा गरेको छ। आन्दोलन सुरु हुनुभन्दा ठीक एक दिनअघि नै अष्ट्रेलिया उडेका मेयर दुई सातापछि मात्र स्वदेश फर्किए। फर्केर टेन्टमुनि बैठक बसे पनि, स्थानीयहरूले यसलाई 'लापरवाही' को संज्ञा दिँदै प्रश्न उठाएका छन् : संकटको समयमा नेतृत्वकर्ता किन अनुपस्थित ?

आगजनीको विनाश : सेवा पूर्णरूपमा ठप्प

गत भदौं २४ गते जेनजी आन्दोलनका नाममा अराजक तत्वहरूले विराटनगर महानगरपालिकाको मुख्य कार्यालयमा लगाएको आगोले सबै कुरा नष्ट पारेको छ। कार्यालय भवन, महत्वपूर्ण कागजातहरू, कम्प्युटर तथा उपकरणहरू जलेर खरानी भएका छन्। महानगरको पार्किङमा रहेका सबै सवारी साधन – डोजर, मिनि ट्रक, फोहोर बोक्ने गाडी, विद्युत् मर्मतका साधनहरू – समेत आगोको चपेटामा परेका थिए। विपद् व्यवस्थापनका लागि आवश्यक साधनहरू नष्ट भएपछि महानगरले अनिश्चितकालका लागि सबै सेवा स्थगित गरेको जनाएको छ। वडा कार्यालयहरू, कोइराला निवास, वडा नम्बर १ का अध्यक्ष काजीबहादुर बस्नेतको घर र नेपाली कांग्रेसको पार्टी कार्यालय पनि क्षतिग्रस्त भएका छन्।

उपमेयर शिल्पा निरला कार्कीले मेयरको अनुपस्थितिमा कार्यभार सम्हालिन्, तर स्थानीयहरू भन्छन्, 'यो संकटमा मेयरको उपस्थिति आवश्यक थियो।' आगजनीको खबर आउँदा पनि मेयरले भ्रमण छोटो नपारेकोमा सामाजिक सञ्जालमा आलोचना चर्किएको छ। एक स्थानीयले भने, 'कति घुम्छन् यी मेयर ? आस्तिनै इजरायलमा आक्रमण हुँदा पनि त्यही थिए, अहिले फेरि अष्ट्रेलिया ! स्थानीय तहमा यस्तै बेहोशी छ कि नियन्त्रण कसैले गरेको छैन ?'

मेयरको भ्रमण : अध्ययन कि बहाना ?

मेयर कोइराला भदौं १९ गते अष्ट्रेलिया प्रस्थान गरेका थिए, जुन आगजनीको ठीक एक दिनअघिको कुरा हो। यो भ्रमण आधिकारिक रूपमा 'व्यक्तिगत वा अध्ययनका लागि' भनिए पनि, संकटको समयमा यसलाई औचित्यहीन ठान्नेहरू धेरै छन्। यद्यपि, मेयरका प्रेस सल्लाहकार मिनकुमार श्रेष्ठले दाबी गरेका छन्, 'अष्ट्रेलियामा हुँदा पनि सम्पर्कमा रहेकाले महानगरको कामकारबाहीमा सहजीकरण गरेको थिएँ।' तर, यो दाबीलाई स्थानीयहरूले 'दूरबाट निर्देशन दिने बहाना' भनेर खारेज गर्दैछन्।

यो पहिलो पटक होइन जब मेयर कोइरालाको विदेश भ्रमण विवादमा तानिएको छ। जेठ २६ गते इजरायलको निमन्त्रणामा सहरी विकास, सहकारी प्रणाली र कृषि प्रविधिको अध्ययनका लागि गएका थिए। त्यहाँ इजरायल–इरानबीचको तनावका कारण उनी असहज अवस्थामा परेका थिए। स्थलमार्ग हुँदै जोर्डन पुगेपछि असारमा मात्र फर्किएका थिए।663d00 अहिले अष्ट्रेलियाबाट फर्केर शनिबार (असोज ११) स्वदेश अवतरण गरेका मेयरले आइतबार टेन्टमुनि कार्यपालिका बैठक बोलाए। बैठकले क्षतिग्रस्त संरचनाको पुनर्निर्माण तीव्रता दिने र अत्यावश्यक सेवाहरू प्रभावकारी बनाउने निर्णय गरेको छ। मेयरले क्षतिग्रस्त स्थलहरूको निरीक्षण पनि गरे।

स्थानीयहरूले मेयरको अनुपस्थितिलाई 'नेतृत्वविहीनता' को उदाहरण ठानेका छन्। 'आगजनीले हाम्रो दैनिकी नै प्रभावित भएको छ, मेयर भने विदेशमा घुमिरहेका थिए,' एक वडा अध्यक्षले भने। यो घटनाले नेपालका स्थानीय तहहरूमा नेताहरूको जिम्मेवारीबारे प्रश्न उठाएको छ। केहीले यसलाई 'राजनीतिक लापरवाही' समेत भनेका छन्।

मेयर कोइरालाले यसबारे औपचारिक प्रतिक्रिया दिएको छैनन्, तर श्रेष्ठले भने, 'भ्रमण पूर्वनियोजित थियो, छोटो पार्न सकिएन। अब पुनर्निर्माणमा जोड दिइनेछ।' तर, जनताको आक्रोश कम हुँदैन। यो विषयले स्थानीय निर्वाचनमा पनि असर पार्न सक्ने राजनीतिक विश्लेषकहरूको भनाइ छ।

विराटनगरका बासिन्दाहरू अब छिटो सेवा सुचारु र पुनर्निर्माणको अपेक्षा गर्दैछन्। यो संकटले सिकाएको पाठ हो – संकटको समयमा नेतृत्वकर्ताको उपस्थिति नै जनताको विश्वास हो।