एमाले किन चाहन्छ ‘मूडभेड’?

नेपाली राजनीतिको वर्तमान परिदृश्यलाई विश्लेषण गर्दा नेकपा (एमाले) को नेतृत्व, विशेष गरी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको सार्वजनिक अभिव्यक्तिमा देखिने उत्तेजक र द्वन्द्वात्मक शैलीले 'मुठभेड' (संघर्ष वा टकराव) निम्त्याउने चाहना झल्काउँछ। यो मात्र भाषिक शैली नभई एक सोचविचारपूर्ण रणनीति हो, जसले राजनीतिक वातावरणलाई ध्रुवीकृत गर्दै जनमतलाई आफ्नो पक्षमा आकर्षित गर्ने प्रयास गर्छ।२०८० को आमनिर्वाचनपछि नेपाली राजनीतिमा नयाँ सत्ता समीकरण बनेको छ। सत्ताबाट बाहिरिएर नीतिगत प्रभाव पार्न नसकेको एमालेले विपक्षी भूमिकामा रहँदा जनताको असन्तुष्टि र आक्रोशलाई आफ्नो हतियार बनाउन खोजिरहेको छ।मुठभेडको चाहना यसै रणनीतिको हिस्सा हो। जब विपक्षी शक्तिहरूले 'हामीलाई दमन गरियो', 'हामीलाई अवसरबाट वञ्चित गरियो' जस्ता सन्देश जनतामा फैलाउँछन्, त्यो 'पीडित कार्ड' खेल्ने चतुर चाल हो, जसले समर्थकहरूलाई एकजुट बनाउँछ।अध्यक्ष ओलीले केही समयअघि नै सुरक्षा खतरा महसुस गर्दै सेना ब्यारेकको भान्सामा खाना खाएका थिए। त्यतिबेला उनी आफ्ना कार्यकर्तासँग भन्दा बढी सुरक्षाकर्मीहरूको निकटता खोज्दै थिए। तर, अहिले उनी सडकमा शक्ति प्रदर्शन गर्दै युवाहरूलाई उत्तेजित गर्ने भाषण दिइरहेका छन्। यो विरोधाभासले एमालेको रणनीतिक असन्तुलनलाई उजागर गर्छ।एमाले तथा यसका निकट युवा संगठनहरू—जस्तै महेश बस्नेत नेतृत्वको युवा संघ—ले पछिल्ला दिनहरूमा प्रदर्शन, र्‍याली र मोटरसाइकल जुलुसहरूको सहारा लिइरहेका छन्।

यस्ता क्रियाकलापहरूले दुई मुख्य उद्देश्य पूरा गर्छन् :

१. आन्तरिक मनोबल बढाउने—कार्यकर्ताहरूलाई सक्रिय र उत्साहित राख्ने।

२. बाह्य सन्देश दिने—सार्वजनिक रूपमा आफ्नो प्रभाव र उपस्थितिको प्रदर्शन गर्ने।

तर, यही शक्ति प्रदर्शनको सन्दर्भमा प्रश्न उठ्छ : जब ओली सेना ब्यारेकमा भान्सामा खाना खाइरहेका थिए, महेश बस्नेत र उनका समर्थकहरू कहाँ थिए ? संकटको बेला एमालेले आफ्नो जनशक्तिलाई सुरक्षित रूपमा परिचालन गर्न सकेन। अग्रपंक्तिका नेता र कार्यकर्ताहरूको अनुपस्थिति वा पछि हट्ने प्रवृत्ति अहिलेको आक्रोशपूर्ण शैलीसँग मेल खाँदैन।

राजनीतिक नेताहरू इतिहास बिर्सन सक्छन्, तर जनताले सजिलै भुल्दैनन्। २०६२/६३ को जनआन्दोलनदेखि हालसम्मका सबै राजनीतिक घटनाक्रममा कसले अग्रसर भूमिका खेलेको थियो र कसले मौनता साँधेको थियो, जनताले राम्ररी देखेका छन्। एमालेले २०७७ मा प्रतिनिधिसभा विघटन जस्ता अलोकतान्त्रिक कदमबाट आफ्नो लोकतान्त्रिक छवि धुमिल बनाएको थियो, जसको प्रभाव आज पनि कायम छ। अहिले सडकमा ओर्लेर आफूलाई जनताको हितरक्षक देखाउने प्रयास गरिरहे पनि, यो सतही मात्र नहोस् भन्ने जनताको अपेक्षा छ।मुखभेडपूर्ण राजनीतिले दलहरू मात्र होइन, सम्पूर्ण राष्ट्रको स्थिरतालाई जोखिममा पार्छ। यदि प्रमुख दलहरू आ–आफ्नो शक्ति प्रदर्शनमा मात्र केन्द्रित भए भने सहमति र सहकार्यको राजनीति ओझेलमा पर्छ। एमालेको वर्तमान शैलीले अल्पकालीन फाइदा त दिन सक्ला, तर दीर्घकालमा राजनीतिक अस्थिरता, ध्रुवीकरण र लोकतान्त्रिक प्रक्रियामाथि खतरा निम्त्याउन सक्छ।एमाले अहिले भावनात्मक आक्रोश र द्वन्द्वात्मक रणनीतिमा अगाडि बढिरहेको छ। ओलीको भाषण शैली र महेश बस्नेतको क्रियाकलापले 'मुखभेडको राजनीति' निर्माण गर्ने संकेत दिइरहेका छन्। तर, नेताहरूले यो कुरा भुल्नु हुँदैन कि संकटका बेला उनीहरूको भूमिकालाई जनताले राम्ररी मूल्यांकन गरेका छन्। शक्ति प्रदर्शनभन्दा बढी आवश्यक छ—वास्तविक आत्मसमालोचना, जनविश्वास जित्ने जिम्मेवार व्यवहार र राष्ट्रिय सहमतिमा आधारित स्थिरता।

एमालेका लागि अबको मुख्य प्रश्न यो हो : के उनीहरू सत्ता प्राप्तिको आशामा राष्ट्रलाई फेरि द्वन्द्वतर्फ धकेल्न चाहन्छन् ?