सत्ताच्युतिपछि ओली: गर्जन कि पतन?

केपी शर्मा ओली, नेपालका पूर्वप्रधानमन्त्री र नेकपा (एमाले) का अध्यक्ष, सत्ताच्युत भएपछि पनि उनको आक्रामक शैली र "गर्जन" ले नेपाली राजनीतिमा तरंग ल्याइरहेको छ। २०२५ सेप्टेम्बर ९ मा जनरेशन जेडका युवाहरूको नेतृत्वमा भएको भ्रष्टाचारविरुद्धको जनआक्रोशपूर्ण प्रदर्शनले उनलाई सत्ताबाट बाहिरिन बाध्य बनायो। यो प्रदर्शनमा १९–२२ जनाको ज्यान गयो, र प्रदर्शनकारीहरूले संसद् भवन, ओलीको निजी निवास र अन्य सरकारी भवनहरूमा आगजनी गरे। यो घटनाले उनको चौथो कार्यकाल (२०२४–२०२५) को अन्त्य मात्र गरेन, उनको नैतिक हैसियत र राजनीतिक प्रासंगिकतामाथि गम्भीर प्रश्न उठायो। सत्ताबाट हटेपछि पनि ओलीले आफ्नो आक्रामक भाषण र राष्ट्रियताको नारालाई निरन्तरता दिइरहेका छन्, जसलाई कतिपयले उनको नैतिक पतनको संकेत मान्छन् भने कतिपयले उनको राजनीतिक अस्तित्व रक्षाको प्रयास ठान्छन्।

ओलीको सत्ताच्युतिको सन्दर्भ २०२५ को सेप्टेम्बरमा भएको जनआन्दोलनसँग जोडिन्छ। भ्रष्टाचार, क्रोनीजम र सत्ताको दुरुपयोगका आरोपमा युवाहरूले सडकमा उत्रिए। यो आन्दोलनले नेपालको राजनीतिक इतिहासमा नयाँ मोड ल्यायो, किनकि यो पुराना नेताहरूविरुद्ध युवा पुस्ताको विद्रोहको प्रतीक बन्यो। प्रदर्शनकारीहरूले ओलीको नेतृत्वलाई भ्रष्ट र अहंकारी ठाने, र उनको सरकारले सामाजिक सञ्जालमाथि प्रतिबन्ध लगाउने प्रयासले जनआक्रोश थप बढायो। प्रदर्शनमा भएको हिंसाले १९–२२ जनाको ज्यान गयो, जसलाई ओलीको शासनकालको सबैभन्दा दुखद् परिणाम मानिन्छ। सत्ताबाट बाहिरिएपछि पनि उनले आफूलाई "राष्ट्रियताको प्रतीक" को रूपमा प्रस्तुत गर्न खोजे, तर यो प्रयासलाई धेरैले खोक्रो र आत्मकेन्द्रित ठाने। सामाजिक सञ्जालमा उनलाई "भस्मासुर" वा "नार्सिसिस्टिक पर्सनालिटी डिसअर्डर" को शिकार भएको टिप्पणी गरियो, जसले उनको नैतिक हैसियत कमजोर देखिन्छ।ओलीको गर्जन, विशेषगरी उनको राष्ट्रवादी भाषण र विपक्षीमाथिको आक्रमण, उनको राजनीतिक शैलीको विशेषता हो। सत्तामा रहँदा उनले विकास र समृद्धिको नारा दिए, तर भ्रष्टाचारका अनेकौं आरोपले उनको छवि धमिलियो। उनको शासनकालमा क्रोनीजम (नातेदार र सन्तानलाई संरक्षण दिने प्रवृत्ति) र मिडियामाथिको दबाबले जनताको विश्वास गुम्यो। सत्ताच्युतिपछि पनि उनले आफूलाई पीडित र राष्ट्रवादी नेताको रूपमा प्रस्तुत गर्न खोजेका छन्। सामाजिक संजाल मा केही समर्थकहरूले उनको गर्जनलाई "राष्ट्रिय हितको रक्षा" र "विकासको अपदस्थ" को रूपमा बचाउ गरेका छन्। उनीहरूका अनुसार, ओलीले भ्रष्टाचारविरुद्ध छानबिनको सामना गर्न तयार रहेको दाबी गरेर आफ्नो नैतिक आधार कायम राखेका छन्। तर, यस्ता दाबीलाई धेरैले "ट्रोलिङ" वा "देवत्वीकरण" को प्रयास ठान्छन्, किनकि जनआक्रोशले उनको नेतृत्व अस्वीकार गरेको स्पष्ट छ।

नैतिक हैसियतको प्रश्नमा दुई विपरीत धारणा छन्। एकातिर, ओलीका आलोचकहरू उनको गर्जनलाई नैतिक पतनको प्रतीक मान्छन्। सत्तामा रहँदा उनले भ्रष्टाचार रोक्ने वाचा गरे, तर प्रदर्शनमा भएको हिंसा र सामाजिक सञ्जालमाथिको प्रतिबन्धले उनको नियतप्रति शंका उत्पन्न भयो। सत्ताबाट बाहिरिएपछि पनि उनको आक्रामक भाषण र प्रतिकारले जनताको आक्रोश थप बलियो बनाएको छ। धेरैले उनलाई "अशान्तिको स्रोत" को रूपमा चित्रण गरेका छन्, र उनको गर्जनलाई "सत्ताको भोक" को परिणाम ठानेका छन्। अर्कोतिर, ओलीका समर्थकहरू उनको गर्जनलाई राजनीतिक अस्तित्व रक्षाको लागि आवश्यक ठान्छन्। उनीहरूका अनुसार, ओलीले सधैं राष्ट्रिय हित र विकासलाई प्राथमिकता दिए, र उनको सत्ताच्युतिलाई "विपक्षीको षड्यन्त्र" को रूपमा हेर्छन्। तर, यस्तो तर्कलाई जनताले विश्वास गरेको देखिँदैन, किनकि प्रदर्शनकारीहरूले नयाँ नेतृत्व (जस्तै काठमाडौंका मेयर बालेन शाह) को खोजी गरिरहेका छन्।ओलीको सत्ताच्युतिपछि उनको ठेगाना गोप्य छ, र केहीले उनलाई दुबई भागेको अफवाह फैलाएका छन्। यो अनिश्चितताले उनको नैतिक हैसियतलाई थप कमजोर बनाएको छ। यदि उनले साँच्चै भ्रष्टाचारविरुद्ध छानबिनमा सहयोग गरे र पारदर्शिता देखाए भने उनको नैतिक आधार पुनर्जनन हुन सक्छ। तर, हालको अवस्थामा उनको गर्जनलाई धेरैले खोक्रो र आत्मरक्षात्मक ठान्छन्। नेपालको यो संकटले ओली लगायत पुराना नेताहरूको युग समाप्त भएको संकेत गर्छ। युवा पुस्ताले अब परम्परागत नेतृत्वलाई सहन गर्न तयार छैन, र उनीहरू नयाँ विकल्प खोजिरहेका छन्।सामाजिक संजाल मा भएको छलफलले पनि यो स्पष्ट गर्छ कि ओलीको गर्जनले जनताको विश्वास फिर्ता ल्याउन सकेको छैन।

निष्कर्षमा, ओलीको नैतिक हैसियत अहिले संकटमा छ। उनको गर्जनले उनलाई सान्दर्भिक राख्ने प्रयास गरेको छ, तर जनआक्रोश र युवा पुस्ताको असन्तुष्टिले उनको विश्वसनीयता खस्किएको छ। यदि उनले छानबिनमा सहयोग गरे र आफ्नो नेतृत्वको कमजोरी स्वीकारे भने उनको नैतिक हैसियत पुनर्जनन हुन सक्छ। तर, हालको अवस्थामा उनको गर्जनले "पतन" को बाटो देखाउँछ। जनताको अदालतले उनको भविष्य निर्धारण गर्नेछ, र यो बहसले नेपालको राजनीतिलाई नयाँ दिशा दिन सक्छ।