चन्द्रकुवेर खापुङ : नेपाल प्रहरीको ३२औँ आईजीपी

काठमाडौं – नेपाल प्रहरीको इतिहासमा एक नयाँ अध्याय थपिएको छ । केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी) का प्रमुख एआईजी चन्द्रकुवेर खापुङलाई प्रहरीको ३२औँ महानिरीक्षक (आईजीपी) पदमा नियुक्त गरिएको छ । शुक्रबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले यो निर्णय गरेको हो, जसअनुसार भदौ १९ गतेदेखि लागू हुने गरी उनले संगठनको कमान्ड सम्हाल्नेछन् । वर्तमान आईजीपी दीपक थापा भदौ १८ गतेदेखि अनिवार्य अवकाशमा जाने भएपछि यो पद रिक्त हुन लागेको थियो । थापाले ३० वर्षे सेवा अवधि पूरा गरेर अवकाश लिन लागेका हुन् ।

अहिलेको प्रहरी ऐन र नियमावलीअनुसार खापुङको कार्यकाल छोटो रहनेछ । संसद्‌मा छलफलमा रहेको प्रहरी विधेयक पारित नभएको अवस्थामा उनी मात्र २ महिना ७ दिन आईजीपी पदमा रहनेछन् । प्रहरीमा विद्यमान ३० वर्षे सेवा अवधि पूरा गरेर उनी आगामी कात्तिक २६ गते अवकाशमा जानेछन् । यद्यपि, यो छोटो अवधिमा पनि उनले संगठनलाई नयाँ दिशा दिने अपेक्षा गरिएको छ । खापुङ र थापा दुवैले २०५२ कात्तिक २७ मा प्रहरी निरीक्षक पदबाट सेवा सुरु गरेका थिए, जसले उनीहरूको यात्रालाई समानान्तर बनाएको छ । थापालाई औपचारिक बिदाइ गरेपछि खापुङले कमान्ड सम्हाल्नेछन् ।चन्द्रकुवेर खापुङको जन्म २०२७ मंसिर २३ गते तेह्रथुम जिल्लाको मेन्छ्यायोम गाउँपालिका–६ मा भएको थियो । उनले जेन्डर स्टडिजमा स्नातकोत्तर र कानुनमा स्नातक गरेका छन् । प्रहरी सेवामा प्रवेश गरेपछि उनले विभिन्न पदमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्दै आएका छन् । इन्स्पेक्टर हुँदा मोरङको इलाका प्रहरी कार्यालय बेलबारी लगायतका ठाउँमा कमान्ड गरेका थिए । डीएसपी पदमा बढुवा भएपछि प्रहरी वृत्त चापागाउँ, इलाका प्रहरी कार्यालय धरान र प्रहरी वृत्त दरबारमार्गको इन्चार्ज भएर काम गरे ।

२०७३ पुसमा एसपीमा बढुवा भएका खापुङले जिल्ला प्रहरी कार्यालय बागलुङ र प्रहरी प्रधान कार्यालयको कर्मचारी प्रशासन शाखाको नेतृत्व गरे । २०७७ वैशाखमा एसएसपी भएपछि उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालय र नेपाल प्रहरी प्रदेश कार्यालय काभ्रेको कमान्ड सम्हाले । २०८० वैशाख ६ मा डीआईजी पदमा बढुवा भएपछि कोशी प्रदेशको प्रहरी प्रमुख र अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगमा काम गरे । एआईजी पदमा बढुवा भएसँगै २०८१ मंसिर २७ मा उनी सीआईबीको प्रमुख बनेका थिए । त्यहाँ डीआईजी पदबाट नै काम गर्दै एआईजीमा बढुवा भएका थिए ।खापुङको प्रहरी यात्रा मात्र होइन, उनको बहुमुखी प्रतिभा पनि उल्लेखनीय छ । उनी गीतकार पनि हुन् । केही दिनअघि मात्र उनले शब्द सिर्जना गरेको ‘चाहिन्न मलाई नदेउ सहारा’ बोलको गीत अशोक मुकारुङको स्वरमा सार्वजनिक भएको छ । गीतमा उनले जीवनको सन्तुष्टि र आत्मनिर्भरताको भाव व्यक्त गरेका छन्, जसमा ‘आकाशका जुनतारा नचाहिने’ जस्ता पंक्ति छन् । प्रबल जनसेवाश्रीबाट सम्मानित खापुङले १७ वटा पुरस्कार प्राप्त गरेका छन् । अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा पनि उनले योगदान दिएका छन् । संयुक्त राष्ट्रसंघको शान्ति मिसनअन्तर्गत दुई पटक हाइटीमा सेवा गरेका छन्, जहाँ फर्म्ड पुलिस युनिट र इन्डिभिज्युअल मिसनमा काम गरे । यसबाहेक, इटाली, भियतनाम र चीनमा विभिन्न विषयमा १४ वटा तालिम लिएका छन् ।

खापुङको नियुक्तिले नेपाल प्रहरीमा नयाँ उत्साह थपिएको छ । सीआईबी प्रमुख हुँदा उनले अपराध अनुसन्धानमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेका थिए । अब आईजीपी पदमा रहँदा संगठनको आधुनिकीकरण, अपराध नियन्त्रण र प्रहरीको मनोबल वृद्धिमा ध्यान दिने अपेक्षा छ । यद्यपि, छोटो कार्यकालले चुनौती थपेको छ । प्रहरी विधेयक पारित भएमा सेवा अवधि बढ्न सक्छ, तर अहिलेको अवस्थामा उनी सीमित समयमा नै प्रभावकारी काम गर्नुपर्नेछ ।उनको यात्रा गीतकारदेखि आईजीपीसम्मको छ, जसले प्रतिभा र समर्पणको उदाहरण प्रस्तुत गर्छ । प्रहरी सेवामा प्रवेश गरेका ३० वर्षमा उनले विभिन्न पदबाट राष्ट्रसेवा गरे । अब नेपाल प्रहरीको नेतृत्व गर्दा उनीबाट सुशासन र अपराधमुक्त समाज निर्माणमा योगदान अपेक्षित छ । यो नियुक्ति नेपालको सुरक्षा क्षेत्रमा एक महत्वपूर्ण कदम हो, जसले संगठनलाई थप मजबुत बनाउनेछ ।